ΔΗΜΟΣ ΠΑΪΩΝ

Περιγραφή του Δήμου
Ο Δήμος Παΐων είναι δήμος στην Αχαΐα. Έχει έκταση 99.325 στρέμματα και πληθυσμό 2.788 κατοίκους. Ο Δήμος αποτελείται από τα ακόλουθα χωριά και οικισμούς: Δάφνη, Λαός, Αμυγδαλιά, Σκοτάνη, Χόβολη, Άνω Χόβολη, Πεύκο, Άγιος Γεώργιος, Νάσια, Ποταμιά, Βεσίνι και Δεχούνι. Έδρα του Δήμου είναι η Δάφνη.
Όλος ο Δήμος Παΐων είναι ένα γαλήνιο, πανέμορφο, ιδανικό μέρος. Είναι μια περιοχή χωρίς ανάπτυξη, με φθίνουσα δημογραφική εξέλιξη. Ωστόσο, ίσως αυτό να είναι το μεγάλο πλεονέκτημά της, αφού η εγκατάλειψη και η ερήμωση είχαν ως αποτέλεσμα τη διάσωση του παραδοσιακού χαρακτήρα και της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής. Τα γραφικά στενά με τα καλντερίμια τους ανάμεσα στα πέτρινα σπίτια, με τα ξύλινα μπαλκόνια τους, οι πέτρινες θολωτές βρύσες, τα πηγάδια, τα αξιόλογα θολωτά πέτρινα γεφύρια, οι επιβλητικές εκκλησίες, πραγματικά έργα τέχνης, όλα είναι κτισμένα από τους γνωστούς Λαγκαδινούς μαστόρους (από το κεφαλοχώρι Λαγκάδια), που οργανωμένοι σε κομπανίες από την εποχή της τουρκοκρατίας περιόδευαν τα χωριά και έκτιζαν. Συνθέτουν δε ένα περιβάλλον υψηλής ποιότητας, μοναδικό σε ομορφιά. Και σε αυτό συντελούν οι μαγευτικές τοποθεσίες, οι κατάφυτοι λόφοι, οι δροσερές πηγές του Κεφαλόβρυσου, του Μαυριά στο Νασέικο, του Καλαθά στο Πάος, η Κακάσοβα στη Χόβολη, το πλατανοδάσος του Λάδωνα.

Τοπική Οικονομία
Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία (υπάρχουν 180 ποίμνια με 7.000 γιδοπρόβατα) τα δε προϊόντα τους, γάλα και κρέας, αναγνωρίζονται πανελληνίως ως εξαιρετικής ποιότητας. Άλλα προϊόντα αρίστης ποιότητας είναι τα κοτόπουλα και χοιρινά ελεύθερης βοσκής, τα καρύδια, η ρίγανη, το χαμομήλι, το τσίπουρο και το μέλι τύπου βανίλιας.

Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Στη Δάφνη, που είναι και η έδρα του δήμου, υπάρχουν μέρη διασκέδασης και ανάπαυσης, όπως ταβέρνες, καφενεία, μπαρ, ένα ξενοδοχείο και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Η περιοχή ανέκαθεν άνηκε στο κράτος του αρχαίου Κλείτορος. Εδώ υπήρχαν οι αρχαίες πόλεις Νάσοι - Σκοτάνη - Πάος κ.α. Το όνομα Στρέζοβα σαν τοπωνύμιο και οικισμός υπάρχει από τον 7ο αιώνα και αποδίδεται στους Σλάβους που ήρθαν στην περιοχή.
Ο Δήμος Παΐων διατηρεί ακόμη το γραφικό του χαρακτήρα, τα παραδοσιακά κτίρια και τις υπέροχες θολωτές βρύσες που είναι έργο των περίφημων Λαγκαδινών μαστόρων. Αρχαία κτίσματα όλων των περιόδων, από την αρχαιότητα έως τη βυζαντινή, τη φραγκική και την τουρκική περίοδο υπάρχουν πολλά σ’ όλο το μήκος του Δήμου.
Σημαντικά αξιοθέατα της περιοχής είναι:
- Στον δήμο υπάρχουν πολλά ευρήματα και τάφοι, καθώς και ερείπια της Ακρόπολης της αρχαίας Πάου.
- Ο Σπηλιέικος Πύργος στη Δάφνη, κατοικία του οπλαρχηγού του 1821 Πιτσουνά Σπηλιόπουλου.
- Το υπέροχο δάσος από δρύες, καστανιές και ακρανιές των Νασίων (Μπαρμπούς), καθώς επίσης κοντά υπάρχουν τα απομεινάρια της ακρόπολης της Αρχαίας Πάου, με τη δεξαμενή που σώζεται και στην οποία καταλήγει πήλινος αγωγός. Έχουν βρεθεί θεμέλια Αρχαίου Ναού.
- Σημαντικό αξιοθέατο είναι και οι παραδοσιακοί οικισμοί Σκούπι, Δεχούνι και Βεσίνι όπου είναι άξια θαυμασμού τα όμορφα πέτρινα σπίτια. Στους παραδοσιακούς αυτούς οικισμούς τα πέτρινα σπίτια είναι σκεπασμένα με σχιστολιθικές πλάκες υπάρχουν θολωτές βρύσες και ξύλινα χαγιάτια. Εδώ συναντά κανείς ζωντανή τη μνήμη της αυθόρμητης πολεοδομίας και της λαϊκής αρχιτεκτονικής και μαστορικής. Κοντά στο Σκούπι υπάρχει η αρχαία Πάος, η οποία ανήκε στην Αζανία και κατόπιν υπάχθηκε στο κράτος του Κλείτορος. Ο Παυσανίας είχε περάσει από την Πάο καθώς και από την αρχαία πόλη της Σκοτάνης που δέσποζε στις όχθες του Λάδωνα.
- Ο ποταμός Λάδωνας αναφέρεται από τον Παυσανία. Ταξιδεύοντας (περίπου το 174 μ.Χ.) ο αρχαίος περιηγητής έγραψε στα "Αχαϊκά" του "κάλους γαρ μεν ένεκα ουδενός ποταμού δεύτερος ούτε των βαρβαρικών εστί ούτε Έλληνος" δηλαδή δεν υπάρχει άλλος ποταμός πιο ωραίος ούτε στην Ελλάδα ούτε αλλού. Προσφέρεται για κατάβαση με κανό (ράφτινγκ) ακόμη και για αρχάριους λόγω της ήρεμης ροής του, για πεζοπορία, κολύμπι, ψάρεμα, ρέμβασμα. Εδώ δεν υπάρχουν πηγές ηχητικής και περιβαλλοντικής ρύπανσης. Εδώ ο επισκέπτης ψαρεύει, ρεμβάζει και ακούει μόνο μελωδικούς ήχους από κουδούνια αιγοπροβάτων και το κελάηδισμα των κάθε λογής πουλιών. Η πανίδα και η χλωρίδα της περιοχής είναι από τις σπάνιες. Πολλά είδη της άγριας πανίδας συναντάει κανείς στην περιοχή του Λάδωνα όπως λαγό, αλεπού, τσακάλι, ασβό, αγριογούρουνο, κουνάβι. Πολλά και τα πουλιά της περιοχής όπως αετός, γύπας, γυπαετός, τσιχλογέρακο, γερακίνα, κότσυφας, κουκουβάγια, μελισσοφάγος, σταχτάρα, τσαλαπετεινός, πέρδικα, τρυγόνι κ.α. Υπάρχει αφθονία ψαριών.
- Η τεχνητή λίμνη Λάδωνα είναι μία λίμνη μεγάλη, μέσα σε καταπράσινο ορεινό όγκο που αξιοποιείται με εγκαταστάσεις κωπηλασίας, sprint και water ski.
- Το μοναστήρι της Ευαγγελίστρας κοντά στη Δάφνη βρίσκεται το Βυζαντινό Μοναστήρι της Ευαγγελίστριας όπου σώζονται όμορφες αγιογραφίες. Η Μονή κάηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ και ξανακτίσθηκε το 1830. Στον εθνικό αγώνα του '21 επετέλεσε το καθήκον της. Όλοι οι οπλαρχηγοί, Κολοκοτρώνης - Πετμεζαίοι - Δεληγιαννέοι - Ζαΐμηδες, διήρχοντο από τη Μονή για πληροφορίες, τροφοδοσία κ.τ.λ. (ο Κανέλος Δεληγιάννης με το ξέσπασμα της επανάστασης έκρυψε εδώ την οικογένεια του). Η Μονή διαλύθηκε το 1854. Τελευταία άνοιξε πάλι και είναι γυναικείο μοναστήρι. Εγκαταστάθηκε η μοναχή Ανθούσα που προσφέρει φιλοξενία και δέχεται πρόσχαρα τον επισκέπτη που χαίρεται τη νοικοκυροσύνη και την αγιότητα του χώρου. Απέχει από τη Δάφνη 3 χλμ., ο δρόμος είναι βατός και ο χώρος προσφέρεται για θρησκευτική ενόραση με την εξύψωση του νου και σ' αυτό βοηθά η ήσυχη και επιβλητική φύση.
- Στην θέση Κάμπος υπήρχε μονή αφιερωμένη στον Πρωτόκλητο Άγιο Ανδρέα. Το παμπάλαιο αυτό μοναστήρι, προφανώς λόγω εγκατάλειψης, γκρεμίστηκε. Τα 1862 πάνω στα θεμέλια της παλιάς μόνης κτίστηκε καινούργια εκκλησία.
- Στην ανατολική πλευρά του βουνού Άγιος Αθανάσιος Πάου, υπάρχει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου όπου υπάρχει η εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας όπου χρονολογείται από τον 8ο αιώνα μ.Χ.
- Ένα σπάνιο και εξαίρετο μνημείο της φύσης στην περιοχή του Βεσινιού είναι το καστανόδασος, το οποίο βρίσκεται στις πλάγιες του Αφροδίσιου Όρους και έχει ηλικία πάνω από χίλια χρόνια.
Είναι πολλές οι αναφορές της μυθολογίας στο χώρο του Λάδωνα. Σύμφωνα με τον μύθο, στον ποταμό Λάδωνα πραγματώθηκε ο άθλος του Ηρακλή με το ελάφι της Αρτέμιδος. Εδώ πιάστηκε το ελάφι μετά από επιτυχή καταδίωξη.
Εδώ, στα όμορφα δάση του Αφροδισίου όρους, υπάρχουν ερείπια λουτρών και αρχαίων ναών της Αφροδίτης (γι' αυτό και Αφροδίσια όρη) όπου η Αφροδίτη συναντιόταν με τον παράνομο εραστή της θεό Άρη.
Εδώ υπάρχει και ο μύθος του έρωτα της θυγατέρας του Λάδωνα Δάφνης με τον θεό Απόλλωνα, που εκτυλίχθηκε στις όχθες του ποταμού Λάδωνα (περιοχή του χωριού).
Εδώ διαδραματίσθηκε ο μύθος του Λεύκιπου που ντύθηκε γυναίκα για να βρίσκεται κοντά στην νύμφη Δάφνη, ενέργεια που πλήρωσε με την ζωή του όταν αποκαλύφθηκε.
Εδώ λουζόταν η θεά Δήμητρα, εδώ κυνηγούσε η θεά του κυνηγίου Άρτεμις, ενώ εδώ περιφέρονταν και ο τραγοπόδαρος θεός Παν.

Πολιτιστικά δίκτυα
Στο χωριό Βεσινίου υπάρχει πολιτιστικός σύλλογος με την επωνυμία Σύλλογος Παραδοσιακού Οικισμού Βεσιναίων, ο Προφήτης Ηλίας. Ο σύλλογος διατηρεί την πατρογονική κληρονομιά του τόπου. Στο χωριό διεξάγεται κάθε χρόνο το πανηγύρι του Αϊ Γιάννη του Θεολόγου.
Κάθε χρόνο στο χωριό Δάφνη γίνεται ένα εμπορικό πανηγύρι που διαρκεί τέσσερις ημέρες, από 8 έως 11 Σεπτεμβρίου.