Ο μύθος απλώθηκε πάρα πολύ και δουλεύτηκε από πολλές γενιές ανθρώπων και συγγραφέων, που καθεμιά είχε κάτι να προσθέσει, καθώς πολλά τοπικά ρεύματα μυθολογικού υλικού χύνονταν μέσα στο μεγάλο ποτάμι.
Ο μύθος εξελισσόμενος ενσωμάτωνε στοιχεία από τον κάθε συγγραφέα, χωρίς να ταυτοποιηθεί ως προϊόν ενός προσώπου και ενός τόπου. Έτσι σχηματίστηκε μια τόσο πολυσύνθετη εικόνα και με τόσες παραλλαγές, που πάρα πολύ δύσκολο σήμερα, αν όχι τελείως αδύνατο, να ανασυνθέσουμε τον αρχικό μύθο στο περίγραμμά του.
Από την αρχική μορφή του ήρωα, με την οποία ξεκίνησε ο μύθος, θα μπορούσαμε να αναπαραστήσουμε μόνον έναν βασικό πυρήνα, μερικά γενικά τυπολογικά χαρακτηριστικά που διαπερνούν την πλούσια εικόνα και τις ποικιλίες των παραλλαγών που διαμορφώθηκαν μετά.
Η προσπάθεια της ανασύνθεσης γίνεται ακόμα πιο δύσκολη όταν διαπιστώσουμε ότι πολλά στοιχεία του μύθου υπήρχαν πριν και από τις αρχαιότερες πηγές, που είναι για εμάς τα ομηρικά έπη και επομένως δεν μπορούμε να τα παρακολουθήσουμε με ασφάλεια.
Από αναφορές του ομηρικού έπους (Ε 392 κ.ε. Θ362 κ.ε., Τ 95 κ.ε.) βγαίνει το συμπέρασμα ότι η ιστορία του Ηρακλή, γνωστή κιόλας στο έπος, ήταν παλαιότερη από αυτό και ίσως να υπήρχε και κάποιο σχετικό ποίημα. Τα πρώτα στοιχεία που συνθέτουν τη μορφή του Ηρακλή θα πρέπει να δημιουργήθηκαν στη Μυκηναϊκή εποχή ή ίσως και νωρίτερα.
Ο τόπος καταγωγής του ήρωα δεν προσδιορίζεται. Μετά το ομηρικό έπος συνεχίζεται η επεξεργασία του μύθου μέσα στην επική παράδοση. Εκτός από τον Ησίοδο αναφέρουμε ενδεικτικά και νεότερους επικούς ποιητές, όπως τον Πείσανδρο τον Ρόδιο ( αρχές 6ου αιώνα) και τον Παναύση, το θείο του Ηρόδοτου ( 5ος αιώνας), που έγραψαν «Ηράκλεια», ή τον ποιητή που έγραψε την «Οιχαλίας άλωσιν» κ.α. Η παράδοση συνεχίζεται στην ιστοριογραφία και σε όλη τη λογοτεχνική παραγωγή που ακολουθεί. Στη διαπραγμάτευση του μύθου διευρύνεται τώρα το υλικό και τα θέματα. Συγχρόνως γίνεται προσπάθεια να εξηγηθεί ο μύθος και έτσι δημιουργούνται τάσεις για αιτιολογικό μύθο και λογοκρατικές παραλλαγές. Ακόμα, εμφανίζονται διαφορετικές εκδοχές κάποτε από διάθεση πολεμικής σε άλλους συγγραφείς, όπως ο Φερεκύδης ενάντια στον Πίνδαρο (πρώτο μισό 5ου αιώνα), σχετικά με το ποιος έστειλε τα φίδια στην κούνα του Ηρακλή.
Eιδικότερα έχουμε αναφορές του Ηρακλή στους εξής αρχαίους συγγραφείς:
Αναξαγορας, Πτολεμαιος, Ηφαιστιων, Αλκαιος, Απολλοδωρος, Ευριπιδης, Διοδωρος, Παυσανίας, Όμηρος, Εκαταίος, Σοφοκλής, Φαβωρινος, Πίνδαρος, Καλλίμαχος.
Ο Ηρακλής σε σύγχρονες πραγματείες - Αναφορές
Όμως ιδιαίτερη είναι και η επιρροή του μύθου του Ηρακλή σε σύγχρονες πραγματείες και αναφορές. Το ηθικοπλαστικό πρότυπο, η εξιδανικευμένη μορφή, που παλεύει συμβολικά με τις ίδιες της τις ανθρώπινες αδυναμίες προκειμένου να τις υπερβεί, είναι αντικείμενο μελέτης σύγχρονων ερευνητών, Πανεπιστημίων, αλλά και ανώνυμων ανθρώπων που γράφουν εκθέσεις με θεματολογία τον Ηρακλή και τις ανεβάζουν στο διαδίκτυο για κοινή θέα και προβληματισμό.
Ο Ηρακλής είναι θεματολογία για τους λόγους που προαναφέρθηκαν και σε πολλά θεατρικά – Μάλιστα αναφέρεται στον Άμλετ και ο Σαίξπηρ.
Β) ΤΕΧΝΗ
Ο Ηρακλής είναι η μορφή που κυριαρχεί στην ελληνική μυθολογία περισσότερο από κάθε άλλο ήρωα του αρχαίου κόσμου. Στο πρόσωπο του Ηρακλή συγκεντρώθηκαν όλα τα χαρακτηριστικά και τα προσόντα με τα οποία η μυθοπλαστική φαντασία του λαού πάσχιζε να ολοκληρώσει μια δική του ταυτότητα. Η παγκόσμια εμβέλεια του Ηρακλή καθώς και τα κατορθώματά του αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για πολλές μορφές τέχνης. Πιο συγκεκριμένα έργα τέχνης που έχουν σαν θέμα τους τον Ηρακλή και τους άθλους του βρίσκουμε στις εξής μορφές τέχνης:
Β1) Στη γλυπτική
Ένας σημαντικός αριθμός αγαλμάτων έχουν ως βασική θεματολογία τους τη μορφή του Ηρακλή. Οι καλλιτέχνες αρέσκονταν να εκφράζουν στις εικαστικές τους παραστάσεις τη σκληρή μοίρα που επιβάρυνε τον ήρωα κατά τη διάρκεια όλης της σταδιοδρομίας του. Ο Ηρακλής του Λύσσιπου, βρίσκεται σε στάση αναπαύσεως με κεκλιμένη την κεφαλήν, συλλογιζόμενος τους νέους αγώνες στους οποίους θα εμπλακεί και δε φαίνεται να απολαμβάνει τη νίκη που έχει πετύχει. Η γνωστή προτομή του Ηρακλή τον παρουσιάζει σε σαφέστατα θλιμμένη κατάσταση και έχοντας μια εικόνα καρτερικότητας και δουλικότητας (προς τον Ευρύσθέα).
Κεφαλή του Ηρακλή
Ο Ηρακλής και η Αθηνά
Κεφαλή του Ηρακλή σε νεαρή ηλικία
Β2) Στη ζωγραφική:
Η μορφή του Ηρακλή επηρέασε και τη ζωγραφική τέχνη. Ο Michel-Ange ζωγραφίζει τον Ηρακλή και το λιοντάρι της Νεμέας και ο Gustave Moreau το 1876 εμπνέεται από τον άθλο του Ηρακλή με τη Λερναία Ύδρα.
Ηρακλής και Λερναία Ύδρα
Ο Ηρακλής και η Λερναία Ύδρα
Ηρακλής και το Λιοντάρι της Νεμέας
Β3) Στην κεραμική:
Αναπαραστάσεις από τους άθλους του Ηρακλή και τη ζωή του κοσμούν πολλά σωζόμενα αγγεία κυρίως μελανόμορφοι και ερυθρόμορφοι αμφορείς, γεγονός που αναδεικνύει τη σημαντικότητα και την εμβέλεια που είχε η προσωπικότητα του Ηρακλή για τον αρχαίο κόσμο.
Μελανόμορφη Υδρία: Ο Ηρακλής παλεύει με τον Τρίτωνα
Ο Ηρακλής κα οι Στυμφαλίδες όρνιθες
Ηρακλής ενάντια στο Λιοντάρι της Νεμέας
Β4) Στα νομίσματα:
Επιπλέον, τη μορφή του Ηρακλή τη συναντάμε και σε αρχαία νομίσματα, όπως είναι το τετράδραχμο της Θράκης- Θάσου, αλλά και σε ρωμαϊκά δηνάρια και μεταγενέστερα πολλές χώρες επέλεξαν οι άθλοι του Ηρακλή να κοσμούν τα νομίσματά τους.
Γ) ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ
Όσον αφορά τον τομέα της σύγχρονης τέχνης ο Ηρακλή έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για:
• Τη δημιουργία κινηματογραφικών ταινιών
• Τη δημιουργία τηλεοπτικών σειρών
• Για τη δημιουργία κινούμενων σχεδίων
Η ύπαρξη της μορφή του Ηρακλή και στις σύγχρονες μορφές τέχνης, υποδηλώνει όχι μόνο την εμβέλεια του ήρωα αυτού αλλά και τη διαχρονικότητά του.
Δ) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ
Σημαντικό ρόλο στην ενεργοποίηση των νοητικών λειτουργιών των παιδιών παίζει η σωστή σχεδίαση και χρήση εκπαιδευτικού λογισμικού. «Το εκπαιδευτικό λογισμικό αποτελεί μια ειδική κατηγορία του λογισμικού των εφαρμογών, αποτελεί ένα μέσο το οποίο διευκολύνει στη μάθηση με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Κατασκευάζεται προκειμένου με τη χρήση του να εκπληρωθούν συγκεκριμένοι μαθησιακοί στόχοι. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συμπληρωματικό μέσο διδασκαλίας από τον εκπαιδευτή ή ως υποστηρικτικό μέσο αυτοδιδασκαλίας από τον εκπαιδευόμενο».
Το εκπαιδευτικό λογισμικό σήμερα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη χρήση πολυμέσων, καθώς πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τα πολυμέσα δρουν αποτελεσματικά στη διαδικασία της μάθησης.. Με τον όρο πολυμέσα εννοούμε το συνδυασμό κειμένου, ήχου, μουσικής, γραφικών, σταθερής και κινούμενης εικόνας για την παρουσίαση της πληροφορίας.
Το εκπαιδευτικό λογισμικό θα πρέπει προκειμένου να έχει διδακτική αξία, να πραγματεύεται ένα περιεχόμενο το οποίο να δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να μάθει μέσω της ψυχαγωγίας.
Είναι μία πολύ καλή ευκαιρία για την ανάπτυξη εκπαιδευτικής εφαρμογής με τη θεματολογία του Ηρακλή, το γεγονός ότι για πρώτη φορά φέτος εισάχθηκε στο βιβλίο της Γ΄ δημοτικού, η ψυχαγωγική διδασκαλία του μύθου με τον μερικό αποσυμβολισμό του.
Συνεπώς, προτείνουμε της δημιουργία μίας εκπαιδευτικής εφαρμογής η οποία θα πληρεί τους μαθησιακούς στόχους που έχει θέσει το παιδαγωγικό ινστιτούτο για τη θεματική του Ηρακλή.
Με αυτό τον τρόπο εκμεταλλευόμαστε την έρευνα που έχει γίνει σε αυτές της ηλικίες, σχετικά με το τι μπορούν να μάθουν, με ποιο τρόπο και πώς αυτό μπορεί να συνδυάζεται με την ψυχαγωγία και το ενδιαφέρον.
Προκειμένου να γίνει ευκολότερη μία εκπαιδευτική – μαθησιακή προσέγγιση του μύθου θα ήταν καλό να αναφέρουμε τις βασικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις που γίνονται από ξένα Πανεπιστήμια, προκειμένου να αντληθούν διδάγματα από το μύθο του Ηρακλή.
1. Εκπαιδευτική προσέγγιση – Yale
Aξιοποιώντας το μύθο για τη δημιουργία στα παιδιά πνευματικών αντιστάσεων απέναντι στην τηλεόραση
Αναφέρουμε την εισαγωγή από την προσέγγιση του Yale:
Τα αμερικανικά παιδιά είναι άπληστοι παρατηρητές της τηλεόρασης και των κινηματογράφων. Παίρνουν πολλές πληροφορίες και παραπληροφόρηση από αυτές τις πηγές. Είναι επιβεβλημένο επάνω στους γονείς και τους εκπαιδευτικούς που βλέπουνε ότι οι πληροφορίες λαμβανόμενες είναι πραγματικές και ειλικρινείς και ότι τα μηνύματα που μεταβιβάζονται είναι ακριβή.
Το Walt Disney είχε από καιρό την επιρροή πέρα από τα παιδιά μας, που επαναλαμβάνουν τις ιστορίες από την ιστορία, τη λαογραφία και τη μυθολογία. Πρόσφατα, εκείνο το στούντιο έχει απελευθερώσει διάφορες παλαιές ιστορίες, που εξιστορούνται με τον πιό πρόσφορο τρόπο.
Αυτό συχνά σημαίνει ότι υπάρχει πολλή ποιητική, ή cinematic άδεια στην εργασία. Δυστυχώς, αυτό συμβαίνει με μια από τις πιό πρόσφατες παραγωγές Disney, Hercules. Είναι γεμάτο με τέτοιους ανακρίβειες και καλλωπισμούς ώστε να είναι μόλις αναγνωρίσιμο όπως την ίδια ιστορία.
Σχεδόν από την αρχή της ταινίας υπάρχει μια αντιμετώπιση με κάποιο εχθρό ή άλλος με μόλις οποιαδήποτε εισαγωγή στο χαρακτήρα ή την καταγωγή αυτού του ήρωα. Χωρίς προγενέστερη γνώση του μύθου του Ηρακλή, η ιστορία δεν έχει ποτέ οποιοδήποτε πραγματικό νόημα. Είναι απλά ένα άλλα κινούμενα σχέδια που γεμίζουν με τη δωρεάν βία χωρίς οποιαδήποτε αίσθηση ποιοι οι κακοποιοί είναι ή τι έχει φέρει σε τέτοιες μνημειακές προκλήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου