Περιγραφή του Δήμου
Ο Δήμος Αροανίας βρίσκεται νότια του όρους Ερύμανθος και νοτιοανατολικά του Νομού Αχαΐας ενώ συνορεύει με τους νομούς Ηλείας και Αρκαδίας. Η έκτασή του υπολογίζεται περίπου σε 173.804 στρέμματα και ο πληθυσμός του σε 2.556 κατοίκους (απογραφή 2001).
Η περιοχή αποτελείται από μια ανθρωπογεωγραφική ενότητα με κοινά χαρακτηριστικά στοιχεία όπως συνήθειες, ήθη και έθιμα αλλά και κοινό παρελθόν που χάνεται στο βάθος του χρόνου όταν ήκμασε εδώ η αρχαία πόλη-κράτος της Ψωφίδας. Τον Δήμο διαρρέουν οι ποταμοί Ερύμανθος, Σειραίος και Αροάνιος.
Έδρα του Δήμου είναι η Ψωφίδα (Τριπόταμα). Απέχει από την Αθήνα, μέσω Τρίπολης, 210 χλμ., από την Πάτρα 90 χλμ., από τα Καλάβρυτα 50 χλμ. ααι από την Αρχαία Ολυμπία 60 χλμ. Η ονομασία του Δήμου προέρχεται από το Δημοτικό διαμέρισμα Αροανίας ή Σοποτό, έδρα του δήμου πριν από το 1912.
Ο Δήμος αποτελείται από 12 Δημοτικά Διαμερίσματα: Ψωφίδα 360 κατοίκους, Αγράμπελα 340 κατοίκους, Αγρίδι 106 κατοίκους, Αλέσταινα 52 κατοίκους, Ανάσταση 125 κατοίκους, Αροανία 120 κατοίκους, Δεσινό 16 κατοίκους, Καμενιάνοι 112 κατοίκους, Λεχούρι 354 κατοίκους, Λιβάρτζι 422 κατοίκους, Πλάκα 152 κατοίκους, Σειρές 392 κατοίκους.
Πολλά στοιχεία για τη μακρόχρονη πορεία αυτού του τόπου διασώζονται από τους αρχαίους ιστορικούς Πολύβιο και Παυσανία, καθώς και από μεταγενέστερους περιηγητές (Πουκεβίλ κ.λ.π.) ή και από σύγχρονούς μας συγγραφείς και ιστορικούς (Παπανδρέου Γεώργιο κ.α.).
Σήμερα, αντίθετα προς τη φθορά που επιφέρει το πέρασμα του χρόνου, η εγκατάλειψη και η αστυφιλία, οι λιγοστοί κάτοικοι της περιοχής προσπαθούν να συγκρατήσουν ανθρώπινους πόρους και έτσι να αγωνιστούν για την ανάπτυξη, την κάθε είδους πρόοδο και τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς τους.
Τοπική Οικονομία
Ο Δήμος είναι ορεινός και η οικονομία του στηρίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία και δευτερευόντως στην γεωργία. Ο τουριστικός τομέας, και ειδικότερα ο οικοτουρισμός-αγροτουρισμός, μόλις τώρα αρχίζει να αναπτύσσεται, μολονότι η περιοχή μπορεί να υποστηρίξει ειδικές μορφές τουρισμού, χάρη στα φυσικά και πολιτιστικά της διαθέσιμα.
Κατά τα άλλα, η περιοχή έχει οδικές προσβάσεις καλού επιπέδου εξυπηρέτησης, ενώ στους τομείς της αγροτικής και δασικής οδοποιίας υπάρχουν ελλείψεις, οι οποίες βελτιώνονται σταδιακά στο επίπεδο της δημοτικής οδοποιϊας.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Πρόσφατα, η περιοχή του Δήμου χαρακτηρίστηκε ως μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ορεινές περιοχές για την ανάπτυξη του εναλλακτικού-ήπιου τουρισμού. Μάλιστα, στα πλαίσια του προγράμματος του ΕΟΤ «Οικοτουριστικές Διαδρομές» πρόκειται να πραγματοποιηθεί το φυσικό πάρκο του Ερυμάνθου.
Ο Δήμος από την πλευρά του έχει προγραμματίσει να δημιουργήσει πρότυπη τουριστική αγορά με τοπικά προϊόντα και υπηρεσίες, ενισχύοντας παράλληλα τις παραποτάμιες υπαίθριες δραστηριότητες στον ποταμό Ερύμανθο, όπως rafting, kayak κτλ. Προωθεί επίσης, σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Συλλόγων Πρώην Επαρχίας Καλαβρύτων, τη δημιουργία «βιολογικού πάρκου» ενισχύοντας έτσι τον οικοτουριστικό χαρακτήρα της περιοχής.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Η περιοχή διαθέτει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα, μοναδικής φυσικής ομορφιάς και πολιτιστικής αξίας. Καταρχήν, η περιοχή χαρακτηρίζεται από τον υδάτινο πλούτο του ποταμού Ερυμάνθου, που είναι μια έκταση με ποικίλη χλωρίδα και πανίδα, γνωστή από την αρχαιότητα για την ξακουστή «πέστροφα του Ερυμάνθου» με το χαρακτηριστικό της χρώμα. Εξάλλου, η μοναδική μορφολογία του φαραγγιού του ποταμού συμβάλλει στην καταλληλότητά του για ποτάμια αθλήματα, όπως το canoe-kayak και το rafting.
Η παραποτάμια διαδρομή διακρίνεται από απαράμιλλη φυσική ομορφιά και γοητεία, ιδανική για την προσέλκυση και ικανοποίηση ακόμη και των πιο απαιτητικών φυσιολατρών, προσφέροντας πεδίο για ποικίλες δράσεις και πρωτοβουλίες στον αγροτουρισμό.
Στα πολιτιστικά διαθέσιμα συγκαταλέγονται οι παραδοσιακές αρχιτεκτονικές και οι κατασκευαστικές τεχνοτροπίες, που εντοπίζονται σε παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια, εκκλησίες και γεφύρια. Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται επίσης από χαρακτηριστικούς νερόμυλους, δείγματα της παραδοσιακής βιομηχανικής αρχιτεκτονικής.
Επίσης, αντιπροσωπευτικά δείγματα πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελούν τα μοναστήρια Πορετσού και των Αγίων Θεοδώρων (χτισμένο περίπου από το 1100 μ.Χ.), οι ναοί Αγίου Παύλου Σοποτού και Αγίου Γεωργίου, καθώς και η Μόνη Αγίας Τριάδος που έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο (χτισμένη το 1599 μ.Χ.). Χώροι ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος είναι επίσης η αρχαία Ψωφίδα (Ακρόπολη ή Παλαιοκάστρο), που ήκμαζε για πάνω από δυο χιλιετερήδες.
Το καλύτερο σωζόμενο μνημείο είναι ο περίβολος του Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που είναι κτισμένος πάνω στα θεμέλια παλαιοχριστιανικού ναού στον ίδιο χώρο όπου στην αρχαιότητα ήταν κτισμένος ο ναός της Ερυκίνης Αφροδίτης.
Στο χωριό Καμενιάνοι στη τοποθεσία Καπριβαίνα (εδώ εικάζεται ότι πραγματοποιήθηκε και ο μύθος του Ηρακλή) διασώζονται τα απομεινάρια των αρχαίων δωρικών κιόνων στο «Αλώνι του Ξενοχρήστου», στην ανατολική περίπου άκρη του χωριού. Στο ίδιο χωριό υπάρχει επίσης η Μεγάλη Βρύση Καμενιάνων, που αποτελεί ένα από τα τρία μεγαλύτερα κεφαλόβρυσα της οροσειράς του Ερυμάνθου. Στην ευρύτερη περιοχή του Αϊ Γιάννη των Καμενιάνων έχουν επίσης εντοπιστεί τάφοι Μυκηναϊκής εποχής καθώς και ερείπια κτισμάτων της ίδιας εποχής που σώζονται μέχρι σήμερα.
Στο χωριό Αγράμπελα υπάρχει το γραφικό μοναστήρι του Πορέτσου και οι ναοί του Αγίου Δημήτριου και της Αγίας Βαρβάρας.
Ιδιαίτερου αισθητικού κάλλους είναι το χωριό Βερτσίτσι (Σειρές), το οποίο είναι παλαιό, ιστορικό και παραδοσιακό. Εξάλλου, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και ως διατηρητέο, καθώς τα περισσότερα σπίτια του είναι χτισμένα πριν το 1920 από Ηπειρώτες μάστορες. Άλλο επιβλητικό οικοδόμημα στο κέντρο του χωριού είναι ο Σακελλαρείκος Πύργος, διώροφο οικοδόμημα του 1721, λιθόκτιστο με πολεμίστρες.
Τέλος, στον μακρύ κατάλογο των πολιτιστικών διαθεσίμων της περιοχής μπορεί να συμπεριληφθεί η σύνδεσή της με έναν από τους άθλους του Ηρακλή, τον «Ερυμάνθειο Κάπρο». Στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Αροανίας εικάζεται η πραγμάτωση του άθλου, όπου ο Ηρακλής είχε εντολή να φέρει τον «Ερυμάνθειο Κάπρο» στο Άργος στον Ευρυσθέα. Ο μυθικός ήρωας χρησιμοποιώντας τέχνασμα παρέσυρε και παγίδευσε το ζώο στο φαράγγι της Φολόης (φαράγγι του Αντρωνίου στο γεφύρι του Μπερή).
Άλλη κατηγορία συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής είναι οι αγροτικές ασχολίες και τα παραδοσιακά αγνά κτηνοτροφικά προϊόντα της. Η περιοχή συγκεντρώνει άριστες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφίας.
Όλες οι παραπάνω δραστηριότητες, που αποτελούν συγκριτικά πλεονεκτήματα του Δήμου, προβάλλονται κάθε χρόνο μέσα από την έκθεση πολιτιστικής κληρονομιάς, περιβαλλοντικής δράσης και αγροτουρισμού που συνδιοργανώνει με την περιβαλλοντική, πολιτιστική μη κυβερνητική οργάνωση «Ερύμανθος».
Άλλος θεσμός προβολής των τοπικών προϊόντων και της τοπικής παραγωγής της περιοχής είναι η παραδοσιακή «εμποροζωοπανήγυρη» των Τριποτάμων. Και αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί καρπό των εύστοχων, συντονισμένων και αποτελεσματικών προσπαθειών του «Ερύμανθου».
Πολιτιστικά δίκτυα
Στο Βερσίτσι διατηρούνται σήμερα δυο πολιτιστικοί σύλλογοι:
1. Ο σύλλογος των Αθηνών με την επωνυμία: Σύλλογος των εν Αθήναις απόδημων Σειραίων «Η Ανάληψη του Σωτήρος» που ιδρύθηκε το 1970.
2. Ο σύλλογος Σειραίων Πάτρας που ιδρύθηκε το 1975.
Επισκεφθείτε:
27.12.07
ΔΗΜΟΣ ΛΑΜΠΕΙΑΣ
Περιγραφή του Δήμου
Η Λαμπεία βρίσκεται στο σημείο όπου συναντώνται οι τρεις νομοί Αρκαδίας, Ηλείας και Αχαΐας. Ο Δήμος περιλαμβάνει τρία χωριά, το ομώνυμο χωριό Λαμπεία ή Δίβρη, την Ορεινή ή Μοστενίτσα και τον Αστρά. Βρίσκεται στην νοτιοδυτική πλευρά του Ερυμάνθου και ανήκει στο νομό Ηλείας. Κατέχει έκταση περίπου 72.4 χιλιομετρικά στρέμματα και σύμφωνα με την απογραφή του 2001 αριθμεί 1013 μόνιμους κατοίκους. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 70 χλμ. από τη Πάτρα, μέσω της οδού 111 Πατρών-Τριπόλεως, και 250 περίπου χλμ. από την Αθήνα μέσω της Εθνικής Οδού Αθηνών – Κορίνθου – Τριπόλεως -Πατρών.
Τοπική Οικονομία
Ο Δήμος είναι ορεινός και η οικονομία του στηρίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία και λιγότερο στην γεωργία. Ο τουριστικός τομέας παρουσιάζει μια ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, καθώς έχουν δημιουργηθεί στην περιοχή ορισμένα μικρά καταλύματα για την εξυπηρέτηση του ήπιου τουρισμού. Ασφαλώς, υπάρχουν περιθώρια και συνθήκες για μεγαλύτερη αξιοποίηση της περιοχής στο πλαίσιο του αγροτουρισμού – οικοτουρισμού.
Κατά τα άλλα η περιοχή έχει οδικές προσβάσεις καλού επιπέδου εξυπηρέτησης, ενώ στους τομείς της αγροτικής και δασικής οδοποιίας υπάρχουν ελλείψεις, οι οποίες βελτιώνονται σταδιακά στο επίπεδο της δημοτικής οδοποιίας.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Ο Δήμος Λαμπείας διατρέχεται από το εθνικό πεζοπορικό μονοπάτι 31, το οποίο ξεκινά από την Πάτρα (όρος Παναχαϊκό) και καταλήγει στην Αρχαία Ολυμπία, αφού διασχίσει τους ορεινούς όγκους Ερυμάνθου, Λαμπείας και Φολόης. Πρόκειται για ένα αρκετά γνωστό μονοπάτι, το οποίο είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να δίνει στον πεζοπόρο τη δυνατότητα να απολαύσει την όμορφη διαδρομή χωρίς ενοχλήσεις από διερχόμενα αυτοκίνητα.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Η Λαμπεία είναι φωλιασμένη στα Λάμπεια Όρη, από τα οποία πήρε το όνομά της. Το χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε επτά συνοικίες και είναι σήμερα διατηρητέος οικισμός.
Κάποια εποχή ονομαζόταν και Δίβρη, σλαβικό όνομα, που σημαίνει «δροσιά». Το κλίμα της ήταν τόσο καλό, που οι γιατροί, μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα, σύστηναν την παραμονή στο χωριό ως φάρμακο για τις παθήσεις και τονωτικό για τους εξασθενημένους οργανισμούς. Το χωριό, εκτός από το καλό κλίμα που έχει, φημίζεται για τα άφθονα κρυσταλλένια νερά (έχει περίπου 100 πήγες – βρύσες) και τα πανέμορφα αισθητικά δάση από έλατα, πουρνάρια και γάβρα.
Αν λάβουμε υπόψη μας την ύπαρξη του παλαιοβυζαντινού ή βυζαντινού ναού της Αγίας Τριάδας (12ος-13ος αι. ή κατά άλλους παλαιοχριστιανικός του 6ου αι.) και τα αλλά παραδοσιακά μνημεία, τον ρόλο που διαδραμάτισε στον απελευθερωτικό αγώνα επί της Τουρκοκρατίας και την ενδιαφέρουσα ιστορική διαδρομή της, εικάζουμε ότι πρέπει να ήταν μια ακμάζουσα τοπική κοινωνία, από παλαιοτάτων χρόνων.
Επίσης, στο χωριό λειτούργησαν δυο από τα πρώτα ελληνικά σχολεία μετά την επανάσταση του 1821, Αρρένων και Παρθεναγωγείο, τα οποία στεγάζονται τώρα σε δυο νεοκλασσικα κτίρια (μοναδικά στην Ηλεία) των αρχών του αιώνα, δωρεάς του Ανδρέα Συγγρού.
Η οικονομική ευμάρεια, αλλά κυρίως η θρησκευτική ευλάβεια των κατοίκων της Λαμπείας ήταν αιτία να ανεγερθούν στην περιφέρειά της ιεροί ναοί, εξωκλήσια και μονές, όπως ο ναός της Αγίας Τριάδος (12ου –13ου αι), οι μονές Άνω και Κάτω Δίβρης. Τα θρησκευτικά αυτά μνημεία φθάνουν τον εκπληκτικό αριθμό των 100.
Εντυπωσιακά είναι και αλλά παραδοσιακά κτίσματα φτιαγμένα με πελεκητή πέτρα όπως βρύσες, καμπαναριά, γεφύρια, μύλοι ή απλά σπίτια με ιδιαίτερο χρώμα και αξιόλογη τοπική αρχιτεκτονική.
Στο χωριό Ορεινή (Μοστενίτσα), στο νοτιοανατολικό χώρο του Αγίου Ιωάννη, έχουν ανακαλυφθεί παλιά ευρήματα όπως ο λαξευτός τάφος σχήματος Γ κεφαλαίου στο οποίο αρχαιολόγοι απεφάνθησαν ότι είχαν θάφτει τρεις βασιλιάδες της αρχαίας Ψωφίδας. Επίσης, υπάρχουν δυο αξιόλογα κτίσματα της φραγκοκρατίας, ο Άγιος Γεώργιος και ο ναός των Ταξιαρχών τα οποία κτίστηκαν τον 12ο αιώνα. Ο Άγιος Ιωάννης της Μοστενίτσας πανηγυρίζει στις 26 Σεπτεμβρίου.
Ακριβώς απέναντι από το χωριό Αστράς (Νουσά), το οποίο αποτελούσε τμήμα της αρχαίας Αζανίας και της πόλης - κράτους της αρχαίας Ψωφίδας, βρίσκεται ένα Ασκητήριο που είναι λαξευμένο μέσα στο βουνό και είναι διώροφο. Το λάξευμα του Ασκητήριου αποδίδεται στον Όσιο Μελέτιο γύρω στον 9ο αιώνα.
Κοντά στον Δήμο Λαμπείας υπάρχει και ο ποταμός Ερύμανθος όπου είναι κατάλληλος για ποτάμια αθλήματα, όπως το canoe-kayak. Επίσης το βουνό του Ερύμανθου προσφέρεται για πεζοπορία και ορεινή ποδηλασία αλλά ακόμα και για διαδρομές με 4x4 στα ορεινά μονοπάτια.
Πολιτιστικά δίκτυα
Το Πνευματικό Κέντρο Δίβρης παρέχει κοινωνικές και μορφωτικές δραστηριότητες ενώ φιλοξενεί και πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως το Φεστιβάλ του Βουνού. Επίσης, στην Λαμπεία πραγματοποιούνται και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως το «Χορευτικό Σεργιάνι», στις 20 Ιουνίου, και το «Αντάμωμα στα Έλατα», στις 27 Ιουλίου.
Έντονη είναι η δραστηριότητα πολιτιστικών συλλόγων που είτε εδράζονται είτε αναφέρονται στην περιοχή της Λαμπείας:
- Πανελλήνια Εκπολιτιστική Ένωση Λαμπειέων (Διβριωτών)
- Σύλλογος Διβριωτών Αθηναίων
- Σύλλογος Ορειναίων εν Πάτρα
- Σύλλογος «Αγ. Ιωάννης» Ορεινής – Αθήνας
- Σύλλογος Αστραίων Αθήνας
- Σύλλογος Αστραίων Πάτρας
- Σύλλογος Καλυβίων Αστρά
Τέλος, υπάρχει και εκδοτική δραστηριότητα που εκπροσωπείται από την Εφημερίδα «Εντός» Δίβρης και το Περιοδικό «ΔΙΒΡΗ».
Η Λαμπεία βρίσκεται στο σημείο όπου συναντώνται οι τρεις νομοί Αρκαδίας, Ηλείας και Αχαΐας. Ο Δήμος περιλαμβάνει τρία χωριά, το ομώνυμο χωριό Λαμπεία ή Δίβρη, την Ορεινή ή Μοστενίτσα και τον Αστρά. Βρίσκεται στην νοτιοδυτική πλευρά του Ερυμάνθου και ανήκει στο νομό Ηλείας. Κατέχει έκταση περίπου 72.4 χιλιομετρικά στρέμματα και σύμφωνα με την απογραφή του 2001 αριθμεί 1013 μόνιμους κατοίκους. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 70 χλμ. από τη Πάτρα, μέσω της οδού 111 Πατρών-Τριπόλεως, και 250 περίπου χλμ. από την Αθήνα μέσω της Εθνικής Οδού Αθηνών – Κορίνθου – Τριπόλεως -Πατρών.
Τοπική Οικονομία
Ο Δήμος είναι ορεινός και η οικονομία του στηρίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία και λιγότερο στην γεωργία. Ο τουριστικός τομέας παρουσιάζει μια ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, καθώς έχουν δημιουργηθεί στην περιοχή ορισμένα μικρά καταλύματα για την εξυπηρέτηση του ήπιου τουρισμού. Ασφαλώς, υπάρχουν περιθώρια και συνθήκες για μεγαλύτερη αξιοποίηση της περιοχής στο πλαίσιο του αγροτουρισμού – οικοτουρισμού.
Κατά τα άλλα η περιοχή έχει οδικές προσβάσεις καλού επιπέδου εξυπηρέτησης, ενώ στους τομείς της αγροτικής και δασικής οδοποιίας υπάρχουν ελλείψεις, οι οποίες βελτιώνονται σταδιακά στο επίπεδο της δημοτικής οδοποιίας.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Ο Δήμος Λαμπείας διατρέχεται από το εθνικό πεζοπορικό μονοπάτι 31, το οποίο ξεκινά από την Πάτρα (όρος Παναχαϊκό) και καταλήγει στην Αρχαία Ολυμπία, αφού διασχίσει τους ορεινούς όγκους Ερυμάνθου, Λαμπείας και Φολόης. Πρόκειται για ένα αρκετά γνωστό μονοπάτι, το οποίο είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να δίνει στον πεζοπόρο τη δυνατότητα να απολαύσει την όμορφη διαδρομή χωρίς ενοχλήσεις από διερχόμενα αυτοκίνητα.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Η Λαμπεία είναι φωλιασμένη στα Λάμπεια Όρη, από τα οποία πήρε το όνομά της. Το χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε επτά συνοικίες και είναι σήμερα διατηρητέος οικισμός.
Κάποια εποχή ονομαζόταν και Δίβρη, σλαβικό όνομα, που σημαίνει «δροσιά». Το κλίμα της ήταν τόσο καλό, που οι γιατροί, μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα, σύστηναν την παραμονή στο χωριό ως φάρμακο για τις παθήσεις και τονωτικό για τους εξασθενημένους οργανισμούς. Το χωριό, εκτός από το καλό κλίμα που έχει, φημίζεται για τα άφθονα κρυσταλλένια νερά (έχει περίπου 100 πήγες – βρύσες) και τα πανέμορφα αισθητικά δάση από έλατα, πουρνάρια και γάβρα.
Αν λάβουμε υπόψη μας την ύπαρξη του παλαιοβυζαντινού ή βυζαντινού ναού της Αγίας Τριάδας (12ος-13ος αι. ή κατά άλλους παλαιοχριστιανικός του 6ου αι.) και τα αλλά παραδοσιακά μνημεία, τον ρόλο που διαδραμάτισε στον απελευθερωτικό αγώνα επί της Τουρκοκρατίας και την ενδιαφέρουσα ιστορική διαδρομή της, εικάζουμε ότι πρέπει να ήταν μια ακμάζουσα τοπική κοινωνία, από παλαιοτάτων χρόνων.
Επίσης, στο χωριό λειτούργησαν δυο από τα πρώτα ελληνικά σχολεία μετά την επανάσταση του 1821, Αρρένων και Παρθεναγωγείο, τα οποία στεγάζονται τώρα σε δυο νεοκλασσικα κτίρια (μοναδικά στην Ηλεία) των αρχών του αιώνα, δωρεάς του Ανδρέα Συγγρού.
Η οικονομική ευμάρεια, αλλά κυρίως η θρησκευτική ευλάβεια των κατοίκων της Λαμπείας ήταν αιτία να ανεγερθούν στην περιφέρειά της ιεροί ναοί, εξωκλήσια και μονές, όπως ο ναός της Αγίας Τριάδος (12ου –13ου αι), οι μονές Άνω και Κάτω Δίβρης. Τα θρησκευτικά αυτά μνημεία φθάνουν τον εκπληκτικό αριθμό των 100.
Εντυπωσιακά είναι και αλλά παραδοσιακά κτίσματα φτιαγμένα με πελεκητή πέτρα όπως βρύσες, καμπαναριά, γεφύρια, μύλοι ή απλά σπίτια με ιδιαίτερο χρώμα και αξιόλογη τοπική αρχιτεκτονική.
Στο χωριό Ορεινή (Μοστενίτσα), στο νοτιοανατολικό χώρο του Αγίου Ιωάννη, έχουν ανακαλυφθεί παλιά ευρήματα όπως ο λαξευτός τάφος σχήματος Γ κεφαλαίου στο οποίο αρχαιολόγοι απεφάνθησαν ότι είχαν θάφτει τρεις βασιλιάδες της αρχαίας Ψωφίδας. Επίσης, υπάρχουν δυο αξιόλογα κτίσματα της φραγκοκρατίας, ο Άγιος Γεώργιος και ο ναός των Ταξιαρχών τα οποία κτίστηκαν τον 12ο αιώνα. Ο Άγιος Ιωάννης της Μοστενίτσας πανηγυρίζει στις 26 Σεπτεμβρίου.
Ακριβώς απέναντι από το χωριό Αστράς (Νουσά), το οποίο αποτελούσε τμήμα της αρχαίας Αζανίας και της πόλης - κράτους της αρχαίας Ψωφίδας, βρίσκεται ένα Ασκητήριο που είναι λαξευμένο μέσα στο βουνό και είναι διώροφο. Το λάξευμα του Ασκητήριου αποδίδεται στον Όσιο Μελέτιο γύρω στον 9ο αιώνα.
Κοντά στον Δήμο Λαμπείας υπάρχει και ο ποταμός Ερύμανθος όπου είναι κατάλληλος για ποτάμια αθλήματα, όπως το canoe-kayak. Επίσης το βουνό του Ερύμανθου προσφέρεται για πεζοπορία και ορεινή ποδηλασία αλλά ακόμα και για διαδρομές με 4x4 στα ορεινά μονοπάτια.
Πολιτιστικά δίκτυα
Το Πνευματικό Κέντρο Δίβρης παρέχει κοινωνικές και μορφωτικές δραστηριότητες ενώ φιλοξενεί και πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως το Φεστιβάλ του Βουνού. Επίσης, στην Λαμπεία πραγματοποιούνται και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως το «Χορευτικό Σεργιάνι», στις 20 Ιουνίου, και το «Αντάμωμα στα Έλατα», στις 27 Ιουλίου.
Έντονη είναι η δραστηριότητα πολιτιστικών συλλόγων που είτε εδράζονται είτε αναφέρονται στην περιοχή της Λαμπείας:
- Πανελλήνια Εκπολιτιστική Ένωση Λαμπειέων (Διβριωτών)
- Σύλλογος Διβριωτών Αθηναίων
- Σύλλογος Ορειναίων εν Πάτρα
- Σύλλογος «Αγ. Ιωάννης» Ορεινής – Αθήνας
- Σύλλογος Αστραίων Αθήνας
- Σύλλογος Αστραίων Πάτρας
- Σύλλογος Καλυβίων Αστρά
Τέλος, υπάρχει και εκδοτική δραστηριότητα που εκπροσωπείται από την Εφημερίδα «Εντός» Δίβρης και το Περιοδικό «ΔΙΒΡΗ».
ΔΗΜΟΣ ΦΟΛΟΗΣ
Περιγραφή του Δήμου
Ο Δήμος Φολόης έχει έκταση 36.500 στρέμματα και πληθυσμό 4.870 κατοίκους. Αποτελείται από τα χωριά Λάλα, Κούμανι, Φολόη, Αχλαδινή, Πέρσαινα, Νεμούτα, Νεράιδα, Μηλιές, Πόθο, Λασδικά και Δούκα. Στο κεφαλοχώρι του Λάλα – σημερινή πρωτεύουσα του Δήμου Φολόης, το οποίο απέχει 15 χλμ. από την Αρχαία Ολυμπία - και σε 600 μ. υψόμετρο υπάρχει το κατάφυτο οροπέδιο της Φολόης από αυτοφυείς δρυς. Η ονομασία του Δήμου προήλθε από το οροπέδιο Φολόης όπου, κατά τη μυθολογία, ζούσαν οι Κένταυροι με αρχηγό το Φόλο και οι νύμφες του δάσους "δρυάδες".
Τοπική Οικονομία
Ο Δήμος είναι ορεινός και η οικονομία του στηρίζεται κυρίως στον πρωτογενή τομέα. Υπάρχει κτηνοτροφία, με εκτροφή αιγοπροβάτων καθώς και γεωργία, με την καλλιέργεια κυρίως σιτηρών (βρώμης, κριθαριού κλπ), οπωροφόρων και καρποφόρων δέντρων (κερασιές, καρυδιές), αμπελώνων και ελαιόδεντρων. Στο χωριό Κούμανι υπάρχει η μεγαλύτερη έκταση βοσκότοπων της περιοχής, με τυροκομείο βιομηχανικής μορφής και ετήσια παραγωγή 240 τόνους φέτας.
Ο τουριστικός τομέας, και ιδιαίτερα ο αγροτουρισμός και οικοτουρισμός δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος, μολονότι υπάρχουν όλες οι κατάλληλες προϋποθέσεις και συνθήκες, από πλευράς συγκριτικών πλεονεκτημάτων.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Στο δρυοδάσος της Φολόης υπάρχουν πολλοί αριθμημένοι δασικοί δρόμοι που προσφέρονται για πεζοπορία, ποδηλασία, ιππασία και κάθε είδους δραστηριότητα στη φύση. Δίπλα από το δάσος υπάρχει και ο ποταμός Ερύμανθος, ο οποίος προσφέρεται για ποτάμιες δραστηριότητες.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Το χωριό Φολόη είναι χτισμένο στο οροπέδιο «Φολόη» (ονομάστηκε έτσι γιατί εκεί ζούσε ο Κένταυρος Φόλος), πάνω σε μεγάλες απότομες χαράδρες. Την περιοχή διατρέχουν, από τη μια το Παλιοπόταμο με τα ρυάκια και τα πολλά πλατάνια, και από την άλλη το Κοκαλάκη ή Ομηρικός ποταμός Σελλήεις ή Πηνιακός Λάδωνας. Εκεί σχηματίζεται το φαράγγι γύρω από το Αντρώνι, που χαρακτηρίζεται ως οικότοπος μεγάλης ιστορικής και οικολογικής αξίας.
Σε απόσταση έξι χιλιομέτρων από το χωριό Λάλα υπάρχει το περίφημο δρυοδάσος της Φολόης, έκτασης 40.000 στρεμμάτων, ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000. Στο οροπέδιο Φολόη-Κάπελη κυριαρχεί η ευθύκορμη βελανιδιά (δρυς), το οποίο ο λαός της περιοχής ονόμασε Κάπελη, που σημαίνει πυκνό δάσος ή άφθονο δάσος. Η Κάπελη λέγεται και «μπαλκόνι της Ηλείας». Από τα ψηλότερα βουνά φαίνεται σαν μεγάλο αλώνι με ακτίνα δέκα χιλιομέτρων, ενώ από τα χαμηλότερα σαν δρεπάνι. Είναι ένα από τα σπανιότερα δάση, μοναδικό στα Βαλκάνια. Οι βελανιδιές του είναι ψηλές, άλλες ευθείς σαν κυπαρίσσια και άλλες χοντρές πολύκλωνες σαν «βασίλισσες του δάσους». Κάτω από τον ίσκιο τους ευδοκιμεί μόνο η φτερίνα και τα σφερδούκλια.
Η Κάπελη παλαιότερα ήταν όλη ενωμένη. Τώρα έχει διαχωριστεί από μεγάλη χαράδρα μεταξύ της λεγόμενης από τους ντόπιους Αντρωνέικης, Κουμανέικης και Γιαρμενέικης Κάπελης. Κοντά στις κατοικημένες περιοχές και στις χαράδρες συναντάμε καστανιές, πλατάνια, πουρνάρια, αριές, κουμαριές, ρείκια, σπάρτα, καρυδιές, οπωροφόρα δέντρα και ορεινότερα σφάκα. Δυστυχώς μεγάλα κομμάτια του δάσους κόπηκαν και εκχερσώθηκαν από καταπατητές για να τα μετατρέψουν σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις και για να εκμεταλλευτούν την ξυλεία.
Στην πλούσια πανίδα της, κατά την αρχαιότητα και μέχρι το 1950, είχε αγριογούρουνα, ζαρκάδια, ελάφια, ρήσους, ικτίνους. Σήμερα συναντάμε λαγούς, κουνάβια, αλεπούδες, τσακάλια, νυφίτσες, σκαντζόχοιρους και χελώνες. Από ορνιθοπανίδα συναντάμε πέρδικες, μπεκάτσες, φάσες, κίσες, κούκους, τρυγόνια, τσαλαπετεινούς, κορυδαλλούς, δρυοκολάπτες, αετούς, οξιές, αετομάχια, ξεφτέρια και κουκουβάγιες. Έχει ποικιλία ζωυφίων και μάλιστα από τις κατώτερες συνομοταξίες των εντόμων και ερπετών όπως οχιές, αστρίτες, δεντρογαλιές, αστριτοχές, σαΐτες, σαύρες, γαϊδουρομουστέλες, και χελώνες.
Η Κάπελη είναι άνυδρη και ξηρή το καλοκαίρι. Διατηρείται μόνο από την υγρασία, η οποία συντηρείται στο έδαφος λόγω της πυκνότητας των δέντρων που δεν αφήνουν τον ήλιο να περάσει. Πολλοί αριθμημένοι δασικοί δρόμοι διασχίζουν την Κάπελη που προσφέρεται για ιππασία και ποδηλατοδρομία.
Στην περιοχή «Λάκα-πούσι» δεντροφυτεύτηκε έκταση 100 στρεμμάτων πριν 20 χρόνια ώστε να χρησιμεύσει για παραγωγή νέων φυτών. Η περιβαλλοντική ποιότητα του δάσους επιβεβαιώνεται από την αξιολόγηση ως σημαντική περιοχή για τα πουλιά της Ελλάδος (ΣΠΠΕ). Το δάσος έχει απογραφεί με την οδηγία 92/43 του συμβουλίου της Ε.Ε. για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας και είναι επιλέξιμο να ενταχθεί στο κοινοτικό δίκτυο Natura 2000.
Στα νότια της περιοχής βρίσκεται το φαράγγι του ποταμού Ερύμανθου, έχοντας στην απέναντι όχθη του το Βυδιάκη της Γορτυνίας.
Στο φαράγγι γύρω από το Αντρώνι, σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Ηρακλής έριξε δίχτυ για να πιάσει τον Ερυμάνθιο Κάπρο. Επίσης, από εκεί πέρασε ο Ηρακλής για να πολεμήσει και να νικήσει τους επιδρομείς Κενταύρους. Εκείνος ονόμασε το βουνό Φολόη, από τον φίλο του Κένταυρο Φόλο. Αυτός ο άθλος του Ηρακλή είναι έντονα αλληγορικός. Οι Κένταυροι παρομοιάζονται με τις άφθονες βροχές στις περιοχές, αφού θεωρούνταν παιδία της Νεφέλης. Ο Ηρακλής είναι ο ήλιος που διαλύει τα νέφη. Ο περίπατος στο φαράγγι και στο δάσος ζωντανεύει τους μύθους για τους Κενταύρους.
Πολιτιστικά δίκτυα
Στο χωριό Κούμανι εδρεύει ένα πολιτιστικό κέντρο, ο εκπολιτιστικός Σύλλογος Κουμανίου, που οργανώνει διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά το Πάσχα, τον Δεκαπενταύγουστο και τις Απόκριες.
Ο Δήμος Φολόης έχει έκταση 36.500 στρέμματα και πληθυσμό 4.870 κατοίκους. Αποτελείται από τα χωριά Λάλα, Κούμανι, Φολόη, Αχλαδινή, Πέρσαινα, Νεμούτα, Νεράιδα, Μηλιές, Πόθο, Λασδικά και Δούκα. Στο κεφαλοχώρι του Λάλα – σημερινή πρωτεύουσα του Δήμου Φολόης, το οποίο απέχει 15 χλμ. από την Αρχαία Ολυμπία - και σε 600 μ. υψόμετρο υπάρχει το κατάφυτο οροπέδιο της Φολόης από αυτοφυείς δρυς. Η ονομασία του Δήμου προήλθε από το οροπέδιο Φολόης όπου, κατά τη μυθολογία, ζούσαν οι Κένταυροι με αρχηγό το Φόλο και οι νύμφες του δάσους "δρυάδες".
Τοπική Οικονομία
Ο Δήμος είναι ορεινός και η οικονομία του στηρίζεται κυρίως στον πρωτογενή τομέα. Υπάρχει κτηνοτροφία, με εκτροφή αιγοπροβάτων καθώς και γεωργία, με την καλλιέργεια κυρίως σιτηρών (βρώμης, κριθαριού κλπ), οπωροφόρων και καρποφόρων δέντρων (κερασιές, καρυδιές), αμπελώνων και ελαιόδεντρων. Στο χωριό Κούμανι υπάρχει η μεγαλύτερη έκταση βοσκότοπων της περιοχής, με τυροκομείο βιομηχανικής μορφής και ετήσια παραγωγή 240 τόνους φέτας.
Ο τουριστικός τομέας, και ιδιαίτερα ο αγροτουρισμός και οικοτουρισμός δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος, μολονότι υπάρχουν όλες οι κατάλληλες προϋποθέσεις και συνθήκες, από πλευράς συγκριτικών πλεονεκτημάτων.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Στο δρυοδάσος της Φολόης υπάρχουν πολλοί αριθμημένοι δασικοί δρόμοι που προσφέρονται για πεζοπορία, ποδηλασία, ιππασία και κάθε είδους δραστηριότητα στη φύση. Δίπλα από το δάσος υπάρχει και ο ποταμός Ερύμανθος, ο οποίος προσφέρεται για ποτάμιες δραστηριότητες.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Το χωριό Φολόη είναι χτισμένο στο οροπέδιο «Φολόη» (ονομάστηκε έτσι γιατί εκεί ζούσε ο Κένταυρος Φόλος), πάνω σε μεγάλες απότομες χαράδρες. Την περιοχή διατρέχουν, από τη μια το Παλιοπόταμο με τα ρυάκια και τα πολλά πλατάνια, και από την άλλη το Κοκαλάκη ή Ομηρικός ποταμός Σελλήεις ή Πηνιακός Λάδωνας. Εκεί σχηματίζεται το φαράγγι γύρω από το Αντρώνι, που χαρακτηρίζεται ως οικότοπος μεγάλης ιστορικής και οικολογικής αξίας.
Σε απόσταση έξι χιλιομέτρων από το χωριό Λάλα υπάρχει το περίφημο δρυοδάσος της Φολόης, έκτασης 40.000 στρεμμάτων, ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000. Στο οροπέδιο Φολόη-Κάπελη κυριαρχεί η ευθύκορμη βελανιδιά (δρυς), το οποίο ο λαός της περιοχής ονόμασε Κάπελη, που σημαίνει πυκνό δάσος ή άφθονο δάσος. Η Κάπελη λέγεται και «μπαλκόνι της Ηλείας». Από τα ψηλότερα βουνά φαίνεται σαν μεγάλο αλώνι με ακτίνα δέκα χιλιομέτρων, ενώ από τα χαμηλότερα σαν δρεπάνι. Είναι ένα από τα σπανιότερα δάση, μοναδικό στα Βαλκάνια. Οι βελανιδιές του είναι ψηλές, άλλες ευθείς σαν κυπαρίσσια και άλλες χοντρές πολύκλωνες σαν «βασίλισσες του δάσους». Κάτω από τον ίσκιο τους ευδοκιμεί μόνο η φτερίνα και τα σφερδούκλια.
Η Κάπελη παλαιότερα ήταν όλη ενωμένη. Τώρα έχει διαχωριστεί από μεγάλη χαράδρα μεταξύ της λεγόμενης από τους ντόπιους Αντρωνέικης, Κουμανέικης και Γιαρμενέικης Κάπελης. Κοντά στις κατοικημένες περιοχές και στις χαράδρες συναντάμε καστανιές, πλατάνια, πουρνάρια, αριές, κουμαριές, ρείκια, σπάρτα, καρυδιές, οπωροφόρα δέντρα και ορεινότερα σφάκα. Δυστυχώς μεγάλα κομμάτια του δάσους κόπηκαν και εκχερσώθηκαν από καταπατητές για να τα μετατρέψουν σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις και για να εκμεταλλευτούν την ξυλεία.
Στην πλούσια πανίδα της, κατά την αρχαιότητα και μέχρι το 1950, είχε αγριογούρουνα, ζαρκάδια, ελάφια, ρήσους, ικτίνους. Σήμερα συναντάμε λαγούς, κουνάβια, αλεπούδες, τσακάλια, νυφίτσες, σκαντζόχοιρους και χελώνες. Από ορνιθοπανίδα συναντάμε πέρδικες, μπεκάτσες, φάσες, κίσες, κούκους, τρυγόνια, τσαλαπετεινούς, κορυδαλλούς, δρυοκολάπτες, αετούς, οξιές, αετομάχια, ξεφτέρια και κουκουβάγιες. Έχει ποικιλία ζωυφίων και μάλιστα από τις κατώτερες συνομοταξίες των εντόμων και ερπετών όπως οχιές, αστρίτες, δεντρογαλιές, αστριτοχές, σαΐτες, σαύρες, γαϊδουρομουστέλες, και χελώνες.
Η Κάπελη είναι άνυδρη και ξηρή το καλοκαίρι. Διατηρείται μόνο από την υγρασία, η οποία συντηρείται στο έδαφος λόγω της πυκνότητας των δέντρων που δεν αφήνουν τον ήλιο να περάσει. Πολλοί αριθμημένοι δασικοί δρόμοι διασχίζουν την Κάπελη που προσφέρεται για ιππασία και ποδηλατοδρομία.
Στην περιοχή «Λάκα-πούσι» δεντροφυτεύτηκε έκταση 100 στρεμμάτων πριν 20 χρόνια ώστε να χρησιμεύσει για παραγωγή νέων φυτών. Η περιβαλλοντική ποιότητα του δάσους επιβεβαιώνεται από την αξιολόγηση ως σημαντική περιοχή για τα πουλιά της Ελλάδος (ΣΠΠΕ). Το δάσος έχει απογραφεί με την οδηγία 92/43 του συμβουλίου της Ε.Ε. για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας και είναι επιλέξιμο να ενταχθεί στο κοινοτικό δίκτυο Natura 2000.
Στα νότια της περιοχής βρίσκεται το φαράγγι του ποταμού Ερύμανθου, έχοντας στην απέναντι όχθη του το Βυδιάκη της Γορτυνίας.
Στο φαράγγι γύρω από το Αντρώνι, σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Ηρακλής έριξε δίχτυ για να πιάσει τον Ερυμάνθιο Κάπρο. Επίσης, από εκεί πέρασε ο Ηρακλής για να πολεμήσει και να νικήσει τους επιδρομείς Κενταύρους. Εκείνος ονόμασε το βουνό Φολόη, από τον φίλο του Κένταυρο Φόλο. Αυτός ο άθλος του Ηρακλή είναι έντονα αλληγορικός. Οι Κένταυροι παρομοιάζονται με τις άφθονες βροχές στις περιοχές, αφού θεωρούνταν παιδία της Νεφέλης. Ο Ηρακλής είναι ο ήλιος που διαλύει τα νέφη. Ο περίπατος στο φαράγγι και στο δάσος ζωντανεύει τους μύθους για τους Κενταύρους.
Πολιτιστικά δίκτυα
Στο χωριό Κούμανι εδρεύει ένα πολιτιστικό κέντρο, ο εκπολιτιστικός Σύλλογος Κουμανίου, που οργανώνει διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά το Πάσχα, τον Δεκαπενταύγουστο και τις Απόκριες.
ΔΗΜΟΣ ΛΑΣΙΩΝΟΣ
Περιγραφή του Δήμου
Η πιο ονομαστή και αξιόλογη πόλη της Ακρώρειας στην ιστορική ακμή της αρχαίας Ελλάδος ήταν ο Λασιών, από όπου έχει πάρει το όνομα ο νέος Δήμος Λασιώνος.
Ο Δήμος Λασιών έχει έδρα το χάνι Πανόπουλο, που βρίσκεται στο κέντρο της κοινότητας Αντρωνίου, και ανήκει στον Νομό Ηλείας. Ο Δήμος Λασιώνος αποτελείται από τα Δημοτικά Διαμερίσματα Αγίας Τριάδας (Μποκοβίνα), Κακοταρίου, Αγίας Κυριακής (Κέρτιζα), Τσιπιάνων, Κρυόβρυσης (Βερβινή) και Αντρωνίου που είναι το μεγαλύτερο (Κατσαρού, Χάνι Πανόπουλου, Ζαχαρέικα, Σπαρτουλιά). Έχει έκταση 22.950 στρέμματα και πληθυσμό 2.127 κατοίκους.
Τοπική Οικονομία
Ο Δήμος είναι ορεινός και οικονομία του στηρίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία με εκτροφή αιγοπροβάτων, αλλά και στην γεωργία. Εξάλλου, φημίζεται για το τοπικό προϊόν φέτα Ολωνού, που παράγεται στο χωριό Κάτω Λάζους του Δ.Δ. Αγίας Τριάδας. Στο ίδιο χωριό γίνεται και η ομώνυμη γιορτή Κάπελης – Φέτας Ολωνού.
Ο τουριστικός τομέας και ειδικότερα ο οικοτουρισμός-αγροτουρισμός δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος. Κατά τα άλλα, η περιοχή έχει σχετικά καλή οδική σύνδεση και εξυπηρετείται με το δημοτικό και νομαρχιακό οδικό δίκτυο.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Στο Φαράγγι του Αντρωνίου, το οποίο βρίσκεται 500 περίπου μέτρα χαμηλότερα από το επίπεδο του χωριού, υπάρχει πέρασμα με μια πολύ ωραία διαδρομή που πραγματοποιείται με τα πόδια. Κατά μήκος της διαδρομής υπάρχουν εγκαταλειμμένοι νερόμυλοι, το σπήλαιο με τους σταλακτίτες και διάφορες φυτοκοινωνίες με πλατύφυλλα και αειθαλή δένδρα. Κάθε χρόνο τον Αύγουστο διοργανώνεται το πανελλήνιο πέρασμα του φαραγγιού, με την συμμετοχή εκατοντάδων ορειβατών και πεζοπόρων.
Επίσης, συνθήκες Ανεμοπορίας με αλεξίπτωτο πλαγιάς (παραπέντε) προσφέρεται στο Κακοταρέικο ή Σκιαδοβούνι τους καλοκαιρινούς μήνες, λόγω των θερμικών αέριων μαζών που επικρατούν στην περιοχή. Η υψομετρική διαφορά απογείωσης και προσγείωσης φτάνει έως και τα 800 μέτρα. Είναι ιδανικό για μεγάλες χιλιομετρικές αποστάσεις, με ρεκόρ που έχει φτάσει τα 50 χιλιόμετρα, σε Πανελλήνιους αγώνες. Η πίστα απογείωσης απέχει 58 χιλιόμετρα από την Πάτρα.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Στον Δήμο Λασιώνος, στη θέση Κούτη (Μεγαλοπρεπές Παλιόκαστρο) μεταξύ Κούμανι και Αντρώνι, σήμερα σώζονται ίχνη των τειχών της πόλης –κράτους, που ανακάλυψε πρώτος o Welker το 1842. Στην περιοχή βρέθηκαν επίσης ερείπια κτισμάτων, κομμάτια κιόνων, τάφοι (λέγεται ότι ένας ήταν του Κένταυρου Φόλου), πήλινα αγγεία και ένα αρχαίο νεκροταφείο.
Η πόλη υδρευόταν από τις πηγές του Κροϊφύκου και το Καλιμάνι, όπου βρέθηκαν πήλινοι αγωγοί. Σε ολόκληρη την περιοχή βρίσκονται παντού αρχιτεκτονικά μέλη, θραύσματα επιγραφών, αγάλματα, αγγεία καθώς και μικρά ευρήματα. Επίσης, βρίσκονται διάσπαρτα νομίσματα από πολλές πόλεις της Ελλάδος και των Συρακουσών, (Αλεξανδρινά, Ρωμαϊκά, Κωσταντινάτα κ.α.) λόγω των επισκεπτών, από όλον τον τότε γνωστό κόσμο, των Ολυμπιακών Αγώνων. Στη Φραγκοκρατία φαίνεται πως πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης κτίσθηκε ισχυρός φραγκικός πύργος.
Ο Όμηρος, ο Πολύβιος, ο Στράβωνας, o Παυσανίας, ο Κούρτιος, καθώς και άλλοι περιηγητές, αναφέρουν την Λασίων ως πόλη ή κράτος. Η φαντασία των αρχαίων Ελλήνων συνέδεσε την περιοχή με τους άθλους του Ηρακλή (Ερυμάνθιος Κάπρος), με την θεά Άρτεμη και τις Δρυάδες νύμφες, τους μυθικούς Κενταύρους και τη μητέρα τους, Νεφέλη.
Επίσης, στην περιοχή υπάρχει θαμμένος και ο Πύργος, όπου κάποτε υπήρξε ένας σημαντικός πολιτισμός με σπουδαία ιστορία. Δυστυχώς, οι γεωγράφοι περιηγητές και οι νεότεροι ιστορικοί και αρχαιολόγοι έστρεψαν την προσοχή τους κυρίως στην γειτονική Ολυμπία και την Ήλιδα, αδιαφορώντας τελείως για τις πόλεις της Ακρώρειας.
Τα ποτάμια, οι χαράδρες, οι πηγές, οι καταρράχτες, οι σπηλιές, το άφθονο πράσινο και οι αγραπιδιές, οι κερασιές, οι καστανιές και οι καρυδιές συνθέτουν την φυσική ομορφιά του χωριού Πανόπουλου. Εντυπωσιάζει επίσης με τα όμορφα πετρόχτιστα σπίτια (πολλά φτιαγμένα από Λαγκαδινούς μαστόρους), την πλατεία στο κέντρο του χωριού (δημιούργημα του πρώην προέδρου Β. Παπαντώνη) με τα παραδοσιακά καφενεία γύρω της, το σχολείο φτιαγμένο από δωρεά του Αντρέα Συγγρού σε νεοκλασικό αρχιτεκτονικό ρυθμό, την πέτρινη εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, χτισμένη το 1895, και το Βυζαντινό Ναό των Αγίων Αναργύρων με τις μοναδικές τοιχογραφίες του.
Μια από αυτές τις τοιχογραφίες είναι και ο Άγιος Σκύλος (κυνοκέφαλος Άγιος Χριστόφορος). Αναπαριστά έναν Άγιο με κεφάλι κυνηγόσκυλου (τοτέμ) και σώμα ανθρώπου. Δίπλα του υπάρχει μία άγνωστη, στην ορθόδοξη και την καθολική εκκλησία, αγιογραφία με το τίτλο «Κυνο-βιάρχης». Φαίνεται ότι ο ναός ήταν αρχαίο κοινόβιο ή εκτροφείο σκύλων, οι οποίοι εξασφαλίζοντας τροφή στους κατοίκους, τους αγιοποίησαν. Πιθανότατα όμως μπορεί να χτίστηκε πάνω σε προϋπάρχοντα ναό, σε αρχαίο νεκροταφείο. Θαυμαστή είναι όμως και η εικόνα των Αγίων Αναργύρων που φιλοτεχνήθηκε το 1830.
Το Φαράγγι του Αντρωνίου βρίσκεται 500 περίπου μέτρα χαμηλότερα από το επίπεδο του χωριού. Περικλείεται από τις δυο επιβλητικές και απότομες χαράδρες που τις διασχίζουν ο Ομειρικός Σελλήεις από την μία και το παλιοπόταμο από την άλλη. Στην πλούσια πανίδα του Φαραγγιού ανήκουν πολλά είδη πουλιών και ζώων. Από ορνιθολογική άποψη, η περιοχή παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον κυρίως λόγω του χρυσαετού και του λευκονώτη. Τα περισσότερα είδη ζώων και πουλιών της περιοχής προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες. Πριν 50 χρόνια υπήρχαν ακόμη αγριόχοιροι, ζαρκάδια και ελάφια. Εδώ κυνηγούσε ο Ξενοφώντας, όταν ήταν εξόριστος στο Σκιλλούντα (Ξενοφ. Ανάβ.5,3,8-11). Επίσης σημαντικά αξιοθέατα είναι:
• Το μυκηναϊκό νεκροταφείο 50 θαλαμοειδών ταφών στη θέση Παλιομποκοβίνα στα σύνορα Αντρωνίου (Χάνι Πανόπουλου) και Μποκοβίνας Αγ.Τριάδος).
• Το σπήλαιο με τους σταλακτίτες πάνω από το ποτάμι στην διαδρομή για το φαράγγι του Αντρωνίου αγνώστου ηλικίας.
• Το σπήλαιο - θέατρο του Αμαρκιανού, ηλικίας 500.000 ετών στην Κερτίζα, στα σύνορα με τα Τσίπιανα. Από το θόλο του κρέμονται σταλαχτίτες σε παράλληλες σειρές.
• Η σπηλιά της Διακότρυπας στη Βερβηνή (Κρυόβρυση).
• Το κάστρο της Οχιάς, βορειοανατολικά του Κακοταρίου.
• Η «σπηλιά του Τούρκο-Παναή» (ή Μπαρμπαγιάνη), οπλαρχηγού από τα Τσίπιανα, στη θέση Σταυράκη στο Κακοτάρι, που χρησίμευε για καταφύγιο κλεφτών και αμαρτωλών κατά την Τουρκοκρατία.
• Δύο λιθόκτιστα γεφύρια, το ένα στη θέση Πετρωτά και το άλλο στο δρόμο Κακοτάρι - Πανόπουλου .
• Το μεγαλοπρεπές δρυοδάσος της Κάπελης (άφθονα δέντρα), με τις Δρυάδες και Αμαδρυάδες νύμφες (νεράιδες), στο Οροπέδιο Φολόης.
• Τα γραφικά χωριά Τσίπιανα και Βερβινή (Κρυόβρυση) που όταν αξιοποιηθούν τουριστικά δεν θα έχουν τίποτα να ζηλέψουν από άλλα πολυδιαφημισμένα τοπία με έλατα της Ευρώπης.
• Ο Ναός της θεάς Αρτέμιδος.
• Η Μονή της Παναγίας Νοτενών και η Παναγία στο Κακοτάρι, που, είτε είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίο ναό, όπως φαίνεται από τους ογκόλιθους και τα υπολείμματα των Κιόνων, είτε έχουν μεταφερθεί τμήματα από το Ναό της Αρτέμιδος στην κορυφή στο Σκιαδοβούνι.
Πολιτιστικά δίκτυα
Το διαδίκτυο προσφέρει μια δυνατότητα δικτύωσης και πολιτιστικής δράσης, την οποία έχουν αξιοποιήσει άνθρωποι που ενδιαφέρονται για την ευρύτερη περιοχή του Δήμου Λασιώνος, δίνοντας στην ιστοσελίδα τους το όνομα του χωριού Αντρώνι. To antroni.gr καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες για την συγκέντρωση γραπτού υλικού και φωτογραφιών πάσης φύσεως, βγαλμένες από την ζωή των κατοίκων των χωριών του δήμου, για την δημιουργία αρχείου, που θα δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα. Γενικά, αποτελεί μια αξιόλογη προσπάθεια που αξιοποιεί τη σύγχρονη τεχνολογία για την προώθηση πολιτιστικών δράσεων.
Η πιο ονομαστή και αξιόλογη πόλη της Ακρώρειας στην ιστορική ακμή της αρχαίας Ελλάδος ήταν ο Λασιών, από όπου έχει πάρει το όνομα ο νέος Δήμος Λασιώνος.
Ο Δήμος Λασιών έχει έδρα το χάνι Πανόπουλο, που βρίσκεται στο κέντρο της κοινότητας Αντρωνίου, και ανήκει στον Νομό Ηλείας. Ο Δήμος Λασιώνος αποτελείται από τα Δημοτικά Διαμερίσματα Αγίας Τριάδας (Μποκοβίνα), Κακοταρίου, Αγίας Κυριακής (Κέρτιζα), Τσιπιάνων, Κρυόβρυσης (Βερβινή) και Αντρωνίου που είναι το μεγαλύτερο (Κατσαρού, Χάνι Πανόπουλου, Ζαχαρέικα, Σπαρτουλιά). Έχει έκταση 22.950 στρέμματα και πληθυσμό 2.127 κατοίκους.
Τοπική Οικονομία
Ο Δήμος είναι ορεινός και οικονομία του στηρίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία με εκτροφή αιγοπροβάτων, αλλά και στην γεωργία. Εξάλλου, φημίζεται για το τοπικό προϊόν φέτα Ολωνού, που παράγεται στο χωριό Κάτω Λάζους του Δ.Δ. Αγίας Τριάδας. Στο ίδιο χωριό γίνεται και η ομώνυμη γιορτή Κάπελης – Φέτας Ολωνού.
Ο τουριστικός τομέας και ειδικότερα ο οικοτουρισμός-αγροτουρισμός δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος. Κατά τα άλλα, η περιοχή έχει σχετικά καλή οδική σύνδεση και εξυπηρετείται με το δημοτικό και νομαρχιακό οδικό δίκτυο.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Στο Φαράγγι του Αντρωνίου, το οποίο βρίσκεται 500 περίπου μέτρα χαμηλότερα από το επίπεδο του χωριού, υπάρχει πέρασμα με μια πολύ ωραία διαδρομή που πραγματοποιείται με τα πόδια. Κατά μήκος της διαδρομής υπάρχουν εγκαταλειμμένοι νερόμυλοι, το σπήλαιο με τους σταλακτίτες και διάφορες φυτοκοινωνίες με πλατύφυλλα και αειθαλή δένδρα. Κάθε χρόνο τον Αύγουστο διοργανώνεται το πανελλήνιο πέρασμα του φαραγγιού, με την συμμετοχή εκατοντάδων ορειβατών και πεζοπόρων.
Επίσης, συνθήκες Ανεμοπορίας με αλεξίπτωτο πλαγιάς (παραπέντε) προσφέρεται στο Κακοταρέικο ή Σκιαδοβούνι τους καλοκαιρινούς μήνες, λόγω των θερμικών αέριων μαζών που επικρατούν στην περιοχή. Η υψομετρική διαφορά απογείωσης και προσγείωσης φτάνει έως και τα 800 μέτρα. Είναι ιδανικό για μεγάλες χιλιομετρικές αποστάσεις, με ρεκόρ που έχει φτάσει τα 50 χιλιόμετρα, σε Πανελλήνιους αγώνες. Η πίστα απογείωσης απέχει 58 χιλιόμετρα από την Πάτρα.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Στον Δήμο Λασιώνος, στη θέση Κούτη (Μεγαλοπρεπές Παλιόκαστρο) μεταξύ Κούμανι και Αντρώνι, σήμερα σώζονται ίχνη των τειχών της πόλης –κράτους, που ανακάλυψε πρώτος o Welker το 1842. Στην περιοχή βρέθηκαν επίσης ερείπια κτισμάτων, κομμάτια κιόνων, τάφοι (λέγεται ότι ένας ήταν του Κένταυρου Φόλου), πήλινα αγγεία και ένα αρχαίο νεκροταφείο.
Η πόλη υδρευόταν από τις πηγές του Κροϊφύκου και το Καλιμάνι, όπου βρέθηκαν πήλινοι αγωγοί. Σε ολόκληρη την περιοχή βρίσκονται παντού αρχιτεκτονικά μέλη, θραύσματα επιγραφών, αγάλματα, αγγεία καθώς και μικρά ευρήματα. Επίσης, βρίσκονται διάσπαρτα νομίσματα από πολλές πόλεις της Ελλάδος και των Συρακουσών, (Αλεξανδρινά, Ρωμαϊκά, Κωσταντινάτα κ.α.) λόγω των επισκεπτών, από όλον τον τότε γνωστό κόσμο, των Ολυμπιακών Αγώνων. Στη Φραγκοκρατία φαίνεται πως πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης κτίσθηκε ισχυρός φραγκικός πύργος.
Ο Όμηρος, ο Πολύβιος, ο Στράβωνας, o Παυσανίας, ο Κούρτιος, καθώς και άλλοι περιηγητές, αναφέρουν την Λασίων ως πόλη ή κράτος. Η φαντασία των αρχαίων Ελλήνων συνέδεσε την περιοχή με τους άθλους του Ηρακλή (Ερυμάνθιος Κάπρος), με την θεά Άρτεμη και τις Δρυάδες νύμφες, τους μυθικούς Κενταύρους και τη μητέρα τους, Νεφέλη.
Επίσης, στην περιοχή υπάρχει θαμμένος και ο Πύργος, όπου κάποτε υπήρξε ένας σημαντικός πολιτισμός με σπουδαία ιστορία. Δυστυχώς, οι γεωγράφοι περιηγητές και οι νεότεροι ιστορικοί και αρχαιολόγοι έστρεψαν την προσοχή τους κυρίως στην γειτονική Ολυμπία και την Ήλιδα, αδιαφορώντας τελείως για τις πόλεις της Ακρώρειας.
Τα ποτάμια, οι χαράδρες, οι πηγές, οι καταρράχτες, οι σπηλιές, το άφθονο πράσινο και οι αγραπιδιές, οι κερασιές, οι καστανιές και οι καρυδιές συνθέτουν την φυσική ομορφιά του χωριού Πανόπουλου. Εντυπωσιάζει επίσης με τα όμορφα πετρόχτιστα σπίτια (πολλά φτιαγμένα από Λαγκαδινούς μαστόρους), την πλατεία στο κέντρο του χωριού (δημιούργημα του πρώην προέδρου Β. Παπαντώνη) με τα παραδοσιακά καφενεία γύρω της, το σχολείο φτιαγμένο από δωρεά του Αντρέα Συγγρού σε νεοκλασικό αρχιτεκτονικό ρυθμό, την πέτρινη εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, χτισμένη το 1895, και το Βυζαντινό Ναό των Αγίων Αναργύρων με τις μοναδικές τοιχογραφίες του.
Μια από αυτές τις τοιχογραφίες είναι και ο Άγιος Σκύλος (κυνοκέφαλος Άγιος Χριστόφορος). Αναπαριστά έναν Άγιο με κεφάλι κυνηγόσκυλου (τοτέμ) και σώμα ανθρώπου. Δίπλα του υπάρχει μία άγνωστη, στην ορθόδοξη και την καθολική εκκλησία, αγιογραφία με το τίτλο «Κυνο-βιάρχης». Φαίνεται ότι ο ναός ήταν αρχαίο κοινόβιο ή εκτροφείο σκύλων, οι οποίοι εξασφαλίζοντας τροφή στους κατοίκους, τους αγιοποίησαν. Πιθανότατα όμως μπορεί να χτίστηκε πάνω σε προϋπάρχοντα ναό, σε αρχαίο νεκροταφείο. Θαυμαστή είναι όμως και η εικόνα των Αγίων Αναργύρων που φιλοτεχνήθηκε το 1830.
Το Φαράγγι του Αντρωνίου βρίσκεται 500 περίπου μέτρα χαμηλότερα από το επίπεδο του χωριού. Περικλείεται από τις δυο επιβλητικές και απότομες χαράδρες που τις διασχίζουν ο Ομειρικός Σελλήεις από την μία και το παλιοπόταμο από την άλλη. Στην πλούσια πανίδα του Φαραγγιού ανήκουν πολλά είδη πουλιών και ζώων. Από ορνιθολογική άποψη, η περιοχή παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον κυρίως λόγω του χρυσαετού και του λευκονώτη. Τα περισσότερα είδη ζώων και πουλιών της περιοχής προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες. Πριν 50 χρόνια υπήρχαν ακόμη αγριόχοιροι, ζαρκάδια και ελάφια. Εδώ κυνηγούσε ο Ξενοφώντας, όταν ήταν εξόριστος στο Σκιλλούντα (Ξενοφ. Ανάβ.5,3,8-11). Επίσης σημαντικά αξιοθέατα είναι:
• Το μυκηναϊκό νεκροταφείο 50 θαλαμοειδών ταφών στη θέση Παλιομποκοβίνα στα σύνορα Αντρωνίου (Χάνι Πανόπουλου) και Μποκοβίνας Αγ.Τριάδος).
• Το σπήλαιο με τους σταλακτίτες πάνω από το ποτάμι στην διαδρομή για το φαράγγι του Αντρωνίου αγνώστου ηλικίας.
• Το σπήλαιο - θέατρο του Αμαρκιανού, ηλικίας 500.000 ετών στην Κερτίζα, στα σύνορα με τα Τσίπιανα. Από το θόλο του κρέμονται σταλαχτίτες σε παράλληλες σειρές.
• Η σπηλιά της Διακότρυπας στη Βερβηνή (Κρυόβρυση).
• Το κάστρο της Οχιάς, βορειοανατολικά του Κακοταρίου.
• Η «σπηλιά του Τούρκο-Παναή» (ή Μπαρμπαγιάνη), οπλαρχηγού από τα Τσίπιανα, στη θέση Σταυράκη στο Κακοτάρι, που χρησίμευε για καταφύγιο κλεφτών και αμαρτωλών κατά την Τουρκοκρατία.
• Δύο λιθόκτιστα γεφύρια, το ένα στη θέση Πετρωτά και το άλλο στο δρόμο Κακοτάρι - Πανόπουλου .
• Το μεγαλοπρεπές δρυοδάσος της Κάπελης (άφθονα δέντρα), με τις Δρυάδες και Αμαδρυάδες νύμφες (νεράιδες), στο Οροπέδιο Φολόης.
• Τα γραφικά χωριά Τσίπιανα και Βερβινή (Κρυόβρυση) που όταν αξιοποιηθούν τουριστικά δεν θα έχουν τίποτα να ζηλέψουν από άλλα πολυδιαφημισμένα τοπία με έλατα της Ευρώπης.
• Ο Ναός της θεάς Αρτέμιδος.
• Η Μονή της Παναγίας Νοτενών και η Παναγία στο Κακοτάρι, που, είτε είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίο ναό, όπως φαίνεται από τους ογκόλιθους και τα υπολείμματα των Κιόνων, είτε έχουν μεταφερθεί τμήματα από το Ναό της Αρτέμιδος στην κορυφή στο Σκιαδοβούνι.
Πολιτιστικά δίκτυα
Το διαδίκτυο προσφέρει μια δυνατότητα δικτύωσης και πολιτιστικής δράσης, την οποία έχουν αξιοποιήσει άνθρωποι που ενδιαφέρονται για την ευρύτερη περιοχή του Δήμου Λασιώνος, δίνοντας στην ιστοσελίδα τους το όνομα του χωριού Αντρώνι. To antroni.gr καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες για την συγκέντρωση γραπτού υλικού και φωτογραφιών πάσης φύσεως, βγαλμένες από την ζωή των κατοίκων των χωριών του δήμου, για την δημιουργία αρχείου, που θα δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα. Γενικά, αποτελεί μια αξιόλογη προσπάθεια που αξιοποιεί τη σύγχρονη τεχνολογία για την προώθηση πολιτιστικών δράσεων.
ΔΗΜΟΣ ΠΗΝΕΙΑΣ
Περιγραφή του Δήμου
Ο Δήμος Πηνείας δημιουργήθηκε από την συνένωση δέκα έξι πρώην κοινοτήτων, Αγνάντα, Αγραπιδοχώρι, Άνθωνας, Αυγή, Βελανίδι, Βουλιαγμένη, Εφύρα, Κάμπος, Λαγάνας, Λάτα, Λουκάς, Μαζαράκι, Οινόη, Ροδιά, Σιμοπούλου και Σκλίβα. Ο Δήμος βρίσκεται στο Β.Α. τμήμα του νομού Ηλείας και συνορεύει βόρεια με τον νομό Αχαΐας, Β.Δ. με τους δήμους Βουπρασίας και Αμαλιάδας, νοτιά με το δήμο Ωλένης και δυτικά με το δήμο Λασίωνος. Η έδρα του δήμου είναι το Σιμοπούλο. Ο συνολικός πληθυσμός του δήμου είναι 5.660 κάτοικοι (απογραφή 2001) και η έκταση του είναι 148,6 χιλ. στρέμματα.
Πρόκειται για περιοχή που ανήκει στην ορεινή-ημιορεινή ζώνη της Ηλείας και παρουσιάζει μεγάλο περιβαλλοντολογικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον, καθώς στην περιοχή του δήμου δεν έχει αναπτυχθεί βιομηχανική δραστηριότητα και έχει διατηρηθεί η οικολογική ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Δήμου είναι η αναπτυξιακή καθυστέρηση σε σχέση με τον υπόλοιπο νομό και η ενασχόληση των κατοίκων με παραδοσιακές παραγωγικές δραστηριότητες.
Τοπική Οικονομία
O παραγωγικός ιστός του δήμου βασίζεται στον πρωτογενή τομέα, όπου κυριαρχούν μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις. Ο δευτερογενής τομέας παρουσιάζει μικρή συμμετοχή στο τοπικό εισόδημα (ελαιουργικές και λατομικές μονάδες). Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται η βιολογική κτηνοτροφία και γεωργία.
Ο τουριστικός τομέας και ειδικότερα ο οικοτουρισμός-αγροτουρισμός, μολονότι η περιοχή προσφέρεται ιδιαίτερα, βρίσκεται σε εμβρυακό επίπεδο με ελλιπή ξενοδοχειακή υποδομή. Κατά τα άλλα η περιοχή έχει οδικές προσβάσεις καλού επιπέδου εξυπηρέτησης, ενώ στους τομείς της αγροτικής και δασικής οδοποιίας υπάρχουν ελλείψεις, οι οποίες βελτιώνονται σταδιακά στο επίπεδο της δημοτικής οδοποιίας.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν τουριστικές υποδομές και δραστηριότητες που να υλοποιούνται στον δήμο, από επαγγελματίες του χώρου στο πλαίσιο της τουριστικής προσφοράς. Αυτός είναι ένας στόχος που θα πρέπει ο δήμος να ικανοποιήσει άμεσα, αξιοποιώντας τα πολιτιστικά και φυσικά διαθέσιμα της περιοχής και δίνοντας εναλλακτικές δυνατότητες απασχόλησης στον τοπικό πληθυσμό.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Τα πλούσια φυσικά διαθέσιμα της περιοχής χαρακτηρίζονται από τον υδάτινο πλούτο της λίμνης και του ποταμού Πηνειού όπου προσφέρονται για πεζοπορία, παρατήρηση πουλιών, ερασιτεχνική αλιεία, αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες αναψυχής. Ειδικότερα όσον αφορά στα φυσικά και πολιτιστικά διαθέσιμα της περιοχής είναι:
• Η τεχνητή λίμνη του Πηνειού, η οποία ολοκληρώθηκε το 1967, είναι ένα από τα σημαντικά εγγειοβελτιωτικά έργα του νομού Ηλείας με μεγάλη οικολογική και οικονομική αξία για τον νομό. Ωστόσο, ως οικότοπος παραμένει ουσιαστικά αναξιοποίητος μέχρι σήμερα.
• Τα παρόχθια δάση της λίμνης, που διατηρούνται ως ένα βαθμό στο τμήμα του Πηνειού και βρίσκονται πριν από το φράγμα, παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον από χλωριδική άποψη. Είναι ένα από τα λίγα παραποτάμια δάση που έχουν διασωθεί στην Πελοπόννησο και προσφέρονται για δράσεις στον οικοτουρισμό.
• Σύμφωνα με την μελέτη του Πανεπιστημίου Πατρών η λίμνη του φράγματος έχει μεγάλη οικολογική αξία κατά την περίοδο της μετανάστευσης των πτηνών, λόγω της ευνοϊκής της θέσης και του κλίματος της. Παράλληλα, υπάρχει ένα μικρός σχετικά αριθμός μεταναστευτικών πουλιών (τα περισσότερα είδη προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις) που ξεχειμωνιάζουν στη λίμνη. Αυτό οφείλεται στο ότι η περιοχή λειτουργεί ως τεχνητός υδροβιότοπος και ενδείκνυται η δημιουργία σχετικού παρατηρητηρίου.
• Άλλο σημαντικό φυσικό πλεονέκτημα της περιοχής είναι το δάσος (δρυοδάσος) της Καπέλης – Φολοής – Πηνείας το οποίο αποτελεί ένα σπάνιο δασικό σύμπλεγμα συνολικής έκτασης 218.260 στρεμμάτων.
• Επίσης, στη λίμνη υπάρχουν κυρίως τέσσερα είδη ψαριών το στροσίδι, η γαϊτάνα, ο κυπρίνος και το χέλι, και υπάρχουν προϋποθέσεις για ενασχόληση των επισκεπτών με το ερασιτεχνικό ψάρεμα.
• Γειτνίαση σε χώρους ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως Αρχαία Λασιών, Αρχαία Πόλη Αρμάτωβα, Αρχαία Οινόη, Εφύρα και Κάστρο Σταμερό Χατζή.
• Διοργάνωση τοπικών εκδηλώσεων και παραδοσιακών πανηγυριών.
Ο Δήμος Πηνείας δημιουργήθηκε από την συνένωση δέκα έξι πρώην κοινοτήτων, Αγνάντα, Αγραπιδοχώρι, Άνθωνας, Αυγή, Βελανίδι, Βουλιαγμένη, Εφύρα, Κάμπος, Λαγάνας, Λάτα, Λουκάς, Μαζαράκι, Οινόη, Ροδιά, Σιμοπούλου και Σκλίβα. Ο Δήμος βρίσκεται στο Β.Α. τμήμα του νομού Ηλείας και συνορεύει βόρεια με τον νομό Αχαΐας, Β.Δ. με τους δήμους Βουπρασίας και Αμαλιάδας, νοτιά με το δήμο Ωλένης και δυτικά με το δήμο Λασίωνος. Η έδρα του δήμου είναι το Σιμοπούλο. Ο συνολικός πληθυσμός του δήμου είναι 5.660 κάτοικοι (απογραφή 2001) και η έκταση του είναι 148,6 χιλ. στρέμματα.
Πρόκειται για περιοχή που ανήκει στην ορεινή-ημιορεινή ζώνη της Ηλείας και παρουσιάζει μεγάλο περιβαλλοντολογικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον, καθώς στην περιοχή του δήμου δεν έχει αναπτυχθεί βιομηχανική δραστηριότητα και έχει διατηρηθεί η οικολογική ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Δήμου είναι η αναπτυξιακή καθυστέρηση σε σχέση με τον υπόλοιπο νομό και η ενασχόληση των κατοίκων με παραδοσιακές παραγωγικές δραστηριότητες.
Τοπική Οικονομία
O παραγωγικός ιστός του δήμου βασίζεται στον πρωτογενή τομέα, όπου κυριαρχούν μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις. Ο δευτερογενής τομέας παρουσιάζει μικρή συμμετοχή στο τοπικό εισόδημα (ελαιουργικές και λατομικές μονάδες). Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται η βιολογική κτηνοτροφία και γεωργία.
Ο τουριστικός τομέας και ειδικότερα ο οικοτουρισμός-αγροτουρισμός, μολονότι η περιοχή προσφέρεται ιδιαίτερα, βρίσκεται σε εμβρυακό επίπεδο με ελλιπή ξενοδοχειακή υποδομή. Κατά τα άλλα η περιοχή έχει οδικές προσβάσεις καλού επιπέδου εξυπηρέτησης, ενώ στους τομείς της αγροτικής και δασικής οδοποιίας υπάρχουν ελλείψεις, οι οποίες βελτιώνονται σταδιακά στο επίπεδο της δημοτικής οδοποιίας.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν τουριστικές υποδομές και δραστηριότητες που να υλοποιούνται στον δήμο, από επαγγελματίες του χώρου στο πλαίσιο της τουριστικής προσφοράς. Αυτός είναι ένας στόχος που θα πρέπει ο δήμος να ικανοποιήσει άμεσα, αξιοποιώντας τα πολιτιστικά και φυσικά διαθέσιμα της περιοχής και δίνοντας εναλλακτικές δυνατότητες απασχόλησης στον τοπικό πληθυσμό.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Τα πλούσια φυσικά διαθέσιμα της περιοχής χαρακτηρίζονται από τον υδάτινο πλούτο της λίμνης και του ποταμού Πηνειού όπου προσφέρονται για πεζοπορία, παρατήρηση πουλιών, ερασιτεχνική αλιεία, αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες αναψυχής. Ειδικότερα όσον αφορά στα φυσικά και πολιτιστικά διαθέσιμα της περιοχής είναι:
• Η τεχνητή λίμνη του Πηνειού, η οποία ολοκληρώθηκε το 1967, είναι ένα από τα σημαντικά εγγειοβελτιωτικά έργα του νομού Ηλείας με μεγάλη οικολογική και οικονομική αξία για τον νομό. Ωστόσο, ως οικότοπος παραμένει ουσιαστικά αναξιοποίητος μέχρι σήμερα.
• Τα παρόχθια δάση της λίμνης, που διατηρούνται ως ένα βαθμό στο τμήμα του Πηνειού και βρίσκονται πριν από το φράγμα, παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον από χλωριδική άποψη. Είναι ένα από τα λίγα παραποτάμια δάση που έχουν διασωθεί στην Πελοπόννησο και προσφέρονται για δράσεις στον οικοτουρισμό.
• Σύμφωνα με την μελέτη του Πανεπιστημίου Πατρών η λίμνη του φράγματος έχει μεγάλη οικολογική αξία κατά την περίοδο της μετανάστευσης των πτηνών, λόγω της ευνοϊκής της θέσης και του κλίματος της. Παράλληλα, υπάρχει ένα μικρός σχετικά αριθμός μεταναστευτικών πουλιών (τα περισσότερα είδη προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις) που ξεχειμωνιάζουν στη λίμνη. Αυτό οφείλεται στο ότι η περιοχή λειτουργεί ως τεχνητός υδροβιότοπος και ενδείκνυται η δημιουργία σχετικού παρατηρητηρίου.
• Άλλο σημαντικό φυσικό πλεονέκτημα της περιοχής είναι το δάσος (δρυοδάσος) της Καπέλης – Φολοής – Πηνείας το οποίο αποτελεί ένα σπάνιο δασικό σύμπλεγμα συνολικής έκτασης 218.260 στρεμμάτων.
• Επίσης, στη λίμνη υπάρχουν κυρίως τέσσερα είδη ψαριών το στροσίδι, η γαϊτάνα, ο κυπρίνος και το χέλι, και υπάρχουν προϋποθέσεις για ενασχόληση των επισκεπτών με το ερασιτεχνικό ψάρεμα.
• Γειτνίαση σε χώρους ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως Αρχαία Λασιών, Αρχαία Πόλη Αρμάτωβα, Αρχαία Οινόη, Εφύρα και Κάστρο Σταμερό Χατζή.
• Διοργάνωση τοπικών εκδηλώσεων και παραδοσιακών πανηγυριών.
ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΤΑΙΑΣ
Περιγραφή του Δήμου
Ο Δήμος Τριταίας βρίσκεται στα Νότια του Νομού Αχαΐας και συνορεύει Βόρεια με το Δήμο Φαρών. Έχει έκταση 244.798 στρ. και 5.477 κατοίκους. Σήμερα αποτελείται από τα δημοτικά διαμερίσματα Αγίας Βαρβάρας, Αγίας Μαρίνας, Αλεποχωρίου, Βελιμαχίου, Δροσιάς, Ερυμάνθειας, Κάλφα, Μανεσίου, Ρουπακιάς, Σκιαδά, Σκούρα, Σπαρτιάς, Σταυροδρομίου, Χιόνας. Έδρα του Δήμου είναι ο οικισμός Σταυροδρόμι. Χαρακτηρίζεται ως ημιορεινή και ορεινή περιοχή με μεγάλης έκτασης κτηνοτροφία και υψηλή ποιότητα ζωικών προϊόντων.
Τοπική Οικονομία
Το μεγαλύτερο μέρος του ενεργού οικονομικά πληθυσμού του Δήμου απασχολείται στον πρωτογενή τομέα. Η περιοχή διαθέτει μιας μεγάλης έκτασης κτηνοτροφία ελευθέρας βοσκής, γεγονός που σημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό της κτηνοτροφίας μπορεί να μετασχηματιστεί σε βιολογική σχετικά εύκολα και γρήγορα.
Ήδη, ο δήμος υλοποιεί αναπτυξιακά έργα στους ακόλουθους τομείς:
Α) Δημοτικά Σφαγεία
Εκσυγχρονισμός, συμπλήρωση σφαγειοτεχνικής υποδομής υφιστάμενης μονάδας Δημοτικών Σφαγείων χωρίς αύξηση δυναμικότητας.
Β) Leader +
Εναλλακτικές μορφές τουρισμού – δημιουργία σκοπευτηρίου πήλινου στόχου.
Αποκατάσταση μνημείου – Ανάπλαση κοινόχρηστων χώρων Ι.Ν. Παναγίτσας Βελιμαχίου
Γ) Πολιτισμός – Περιβάλλον
Έργα διαμόρφωσης χώρων ανεμοπτερισμού στο Σκιαδοβούνι Τριταίας
Περιλαμβάνει εργασίες για την τουριστική αξιοποίηση της δυτικής πλαγιάς του Σκιαδοβουνίου, καθώς και την διαμόρφωση χώρου ανεμοπτερισμού, με ήπιες παρεμβάσεις, οι οποίες θα κινούνται στο πλαίσιο της τουριστικής αξιοποίησης της περιοχής με δράσεις που θα συνδυάζουν ορθολογική διαχείριση του τοπίου, περιβαλλοντική εκπαίδευση και αναψυχή με τελικό στόχο την αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής.
Έργα ανάπτυξης Φαραγγιού Τεθρέα:
Περιλαμβάνει εργασίες για την αξιοποίηση της περιοχής του φαραγγιού μέσω της κατάλληλης διαμόρφωσης, ώστε μετά το τέλος των εργασιών να αποτελέσει χώρο αναψυχής και εναλλακτικής μορφής τουρισμού.
Έργα ανάπτυξης Φαραγγιού Κουμπερίου
Δημιουργία παραποτάμιου πάρκου στο Κάλφα
Περιλαμβάνει εργασίες για την αξιοποίηση της περιοχής των παρόχθιων συστάδων του Καλφαπόταμου και των φυσικών πόρων της περιοχής, τη δημιουργία χώρων αναψυχής ώστε μετά το τέλος των εργασιών να αποτελέσει χώρο αναψυχής και εναλλακτικής μορφής τουρισμού.
Αξιοποίηση δασών και δασικών εκτάσεων για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας
Με αυτές τις παρεμβάσεις υπολογίζεται ότι η περιοχή θα οδηγηθεί σε καλύτερο αναπτυξιακό επίπεδο.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Η περιοχή έχει ήδη αναδειχθεί σε προορισμό εναλλακτικού τουρισμού. Μεταξύ άλλων, υλοποιούνται τα ακόλουθα προγράμματα:
Ανεμοπτερισμός στο Σκιαδά: Το Σκιαδοβούνι απέχει από την Πάτρα 50 χλμ. Το βουνό δεν είναι δασώδες και υπάρχουν πολλά σημεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως χώροι απογείωσης, με υψόμετρα από 1100 έως 1400 μέτρα. Οι περιοχές προσγείωσης είναι επίσης πολλές στην περιοχή που απλώνεται με μέσο ύψος 300 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Όμως, η πρόσβαση προς τους χώρους απογείωσης είναι δύσκολη, λόγω της κατάστασης του χωματόδρομου, ιδιαίτερα την χειμερινή περίοδο.
Ορειβασία στον Ερύμανθο: Ένα από τα πιο ενδιαφέρονται αλλά και δύσκολα βουνά της Ελλάδας για ορειβασία είναι ο Ερύμανθος. Με σημεία εκκίνησης από το Αλεποχώρι, το Καλέντζι και το Σκιαδά, οι ορειβατικές διαδρομές μέσα από καλά μονοπάτια με ευκρινή σήμανση οδηγούν στις κορυφές του βουνού απ’ όπου είναι ορατή η Ηλεία, το Φράγμα του Πηνειού, ο Πατραϊκός κόλπος και φυσικά η Στερεά Ελλάδα. Κάποιες μέρες με διαύγεια φαίνονται ακόμη και τα επτάνησα. Το βουνό εκπλήσσει επίσης και με την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του. Λόγω των δύσκολων διαδρομών είναι απαραίτητο οι πορείες να ολοκληρώνονται μέσα στην ημέρα ή να υπάρχει μέριμνα και εξοπλισμός για διανυκτέρευση.
Πεζοπορία: Στα μονοπάτια του Ερύμανθου γίνεται και απλή πεζοπορία, ξεκινώντας από το δασικό δρόμο στο χωριό Καλέντζι (900 μ.).
Αναρρίχηση στο Αλεποχώρι και τη Σπαρτιά: Το Αλεποχώρι βρίσκεται στους πρόποδες του Ερυμάνθου και απέχει από την Πάτρα 40 χλμ. Περιλαμβάνει 5 πεδία με 60 διαδρομές συνολικά, ενώ υπάρχουν δυνατότητες για πολλές διαδρομές ακόμη. Οι αναρριχητικές διαδρομές είναι έως 25 μ. και έχουν γενικά αρνητική κλίση. Η Σπαρτιά (Γρέβενο) βρίσκεται στις παρυφές ενός εκτεταμένου ελατοδάσους στους δυτικούς πρόποδες του Ερυμάνθου, λίγο ψηλότερα από το Αλεποχώρι, στα 800 μ. υψόμετρο. Απέχει από την Πάτρα γύρω στα 50 χλμ. Υπάρχουν 10 διαδρομές μεσαίας έως υψηλής δυσκολίας.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Η Τριταία κοσμείται με αρκετά ιερά και ναούς και ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο ναός των Μέγιστων Θεών και ο ναός της Αθηνάς. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν βρεθεί πολλά σημάδια της αρχαιότητας, όπως επίσης ίχνη από κυκλώπεια τείχη στο χωριό Ερυμάνθεια και το μυκηναϊκό νεκροταφείο στο χωριό Δροσιά. Ανάμεσα στα άλλα αξιοθέατα του Δήμου Τριταίας, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι Ιερές Μονές των Αγίων Πάντων, των Νοτενών, ο ναΐσκος της Παναγιάς και η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.
Ειδικά για τους φυσιολάτρες, ένας μικρός παράδεισος βρίσκεται στο εσωτερικό του Δήμου, στην περιοχή του Αλεποχωρίου. Κτισμένο στις πλαγιές του Ερύμανθου, δίπλα στην κοίτη του ποταμού Τερθέα, προσφέρεται για εκδρομές, για πεζοπορία και για αναρρίχηση. Διασχίζοντας την διαδρομή προς την κορυφή του Ερύμανθου, συναντάτε τους καταρράκτες του ποταμού και την εγκαταλελειμμένη Μονή των Ταξιαρχών (χτισμένη το 1700).
Πολιτιστικά δίκτυα
Κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις και τοπικά πανηγύρια με παραδοσιακή ελληνική μουσική.
Επίσης, στην περιοχή εκδίδεται το περιοδικό «Τρίτων».
Ο Δήμος Τριταίας βρίσκεται στα Νότια του Νομού Αχαΐας και συνορεύει Βόρεια με το Δήμο Φαρών. Έχει έκταση 244.798 στρ. και 5.477 κατοίκους. Σήμερα αποτελείται από τα δημοτικά διαμερίσματα Αγίας Βαρβάρας, Αγίας Μαρίνας, Αλεποχωρίου, Βελιμαχίου, Δροσιάς, Ερυμάνθειας, Κάλφα, Μανεσίου, Ρουπακιάς, Σκιαδά, Σκούρα, Σπαρτιάς, Σταυροδρομίου, Χιόνας. Έδρα του Δήμου είναι ο οικισμός Σταυροδρόμι. Χαρακτηρίζεται ως ημιορεινή και ορεινή περιοχή με μεγάλης έκτασης κτηνοτροφία και υψηλή ποιότητα ζωικών προϊόντων.
Τοπική Οικονομία
Το μεγαλύτερο μέρος του ενεργού οικονομικά πληθυσμού του Δήμου απασχολείται στον πρωτογενή τομέα. Η περιοχή διαθέτει μιας μεγάλης έκτασης κτηνοτροφία ελευθέρας βοσκής, γεγονός που σημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό της κτηνοτροφίας μπορεί να μετασχηματιστεί σε βιολογική σχετικά εύκολα και γρήγορα.
Ήδη, ο δήμος υλοποιεί αναπτυξιακά έργα στους ακόλουθους τομείς:
Α) Δημοτικά Σφαγεία
Εκσυγχρονισμός, συμπλήρωση σφαγειοτεχνικής υποδομής υφιστάμενης μονάδας Δημοτικών Σφαγείων χωρίς αύξηση δυναμικότητας.
Β) Leader +
Εναλλακτικές μορφές τουρισμού – δημιουργία σκοπευτηρίου πήλινου στόχου.
Αποκατάσταση μνημείου – Ανάπλαση κοινόχρηστων χώρων Ι.Ν. Παναγίτσας Βελιμαχίου
Γ) Πολιτισμός – Περιβάλλον
Έργα διαμόρφωσης χώρων ανεμοπτερισμού στο Σκιαδοβούνι Τριταίας
Περιλαμβάνει εργασίες για την τουριστική αξιοποίηση της δυτικής πλαγιάς του Σκιαδοβουνίου, καθώς και την διαμόρφωση χώρου ανεμοπτερισμού, με ήπιες παρεμβάσεις, οι οποίες θα κινούνται στο πλαίσιο της τουριστικής αξιοποίησης της περιοχής με δράσεις που θα συνδυάζουν ορθολογική διαχείριση του τοπίου, περιβαλλοντική εκπαίδευση και αναψυχή με τελικό στόχο την αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής.
Έργα ανάπτυξης Φαραγγιού Τεθρέα:
Περιλαμβάνει εργασίες για την αξιοποίηση της περιοχής του φαραγγιού μέσω της κατάλληλης διαμόρφωσης, ώστε μετά το τέλος των εργασιών να αποτελέσει χώρο αναψυχής και εναλλακτικής μορφής τουρισμού.
Έργα ανάπτυξης Φαραγγιού Κουμπερίου
Δημιουργία παραποτάμιου πάρκου στο Κάλφα
Περιλαμβάνει εργασίες για την αξιοποίηση της περιοχής των παρόχθιων συστάδων του Καλφαπόταμου και των φυσικών πόρων της περιοχής, τη δημιουργία χώρων αναψυχής ώστε μετά το τέλος των εργασιών να αποτελέσει χώρο αναψυχής και εναλλακτικής μορφής τουρισμού.
Αξιοποίηση δασών και δασικών εκτάσεων για την ανάπτυξη της μελισσοκομίας
Με αυτές τις παρεμβάσεις υπολογίζεται ότι η περιοχή θα οδηγηθεί σε καλύτερο αναπτυξιακό επίπεδο.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Η περιοχή έχει ήδη αναδειχθεί σε προορισμό εναλλακτικού τουρισμού. Μεταξύ άλλων, υλοποιούνται τα ακόλουθα προγράμματα:
Ανεμοπτερισμός στο Σκιαδά: Το Σκιαδοβούνι απέχει από την Πάτρα 50 χλμ. Το βουνό δεν είναι δασώδες και υπάρχουν πολλά σημεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως χώροι απογείωσης, με υψόμετρα από 1100 έως 1400 μέτρα. Οι περιοχές προσγείωσης είναι επίσης πολλές στην περιοχή που απλώνεται με μέσο ύψος 300 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Όμως, η πρόσβαση προς τους χώρους απογείωσης είναι δύσκολη, λόγω της κατάστασης του χωματόδρομου, ιδιαίτερα την χειμερινή περίοδο.
Ορειβασία στον Ερύμανθο: Ένα από τα πιο ενδιαφέρονται αλλά και δύσκολα βουνά της Ελλάδας για ορειβασία είναι ο Ερύμανθος. Με σημεία εκκίνησης από το Αλεποχώρι, το Καλέντζι και το Σκιαδά, οι ορειβατικές διαδρομές μέσα από καλά μονοπάτια με ευκρινή σήμανση οδηγούν στις κορυφές του βουνού απ’ όπου είναι ορατή η Ηλεία, το Φράγμα του Πηνειού, ο Πατραϊκός κόλπος και φυσικά η Στερεά Ελλάδα. Κάποιες μέρες με διαύγεια φαίνονται ακόμη και τα επτάνησα. Το βουνό εκπλήσσει επίσης και με την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του. Λόγω των δύσκολων διαδρομών είναι απαραίτητο οι πορείες να ολοκληρώνονται μέσα στην ημέρα ή να υπάρχει μέριμνα και εξοπλισμός για διανυκτέρευση.
Πεζοπορία: Στα μονοπάτια του Ερύμανθου γίνεται και απλή πεζοπορία, ξεκινώντας από το δασικό δρόμο στο χωριό Καλέντζι (900 μ.).
Αναρρίχηση στο Αλεποχώρι και τη Σπαρτιά: Το Αλεποχώρι βρίσκεται στους πρόποδες του Ερυμάνθου και απέχει από την Πάτρα 40 χλμ. Περιλαμβάνει 5 πεδία με 60 διαδρομές συνολικά, ενώ υπάρχουν δυνατότητες για πολλές διαδρομές ακόμη. Οι αναρριχητικές διαδρομές είναι έως 25 μ. και έχουν γενικά αρνητική κλίση. Η Σπαρτιά (Γρέβενο) βρίσκεται στις παρυφές ενός εκτεταμένου ελατοδάσους στους δυτικούς πρόποδες του Ερυμάνθου, λίγο ψηλότερα από το Αλεποχώρι, στα 800 μ. υψόμετρο. Απέχει από την Πάτρα γύρω στα 50 χλμ. Υπάρχουν 10 διαδρομές μεσαίας έως υψηλής δυσκολίας.
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Η Τριταία κοσμείται με αρκετά ιερά και ναούς και ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο ναός των Μέγιστων Θεών και ο ναός της Αθηνάς. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν βρεθεί πολλά σημάδια της αρχαιότητας, όπως επίσης ίχνη από κυκλώπεια τείχη στο χωριό Ερυμάνθεια και το μυκηναϊκό νεκροταφείο στο χωριό Δροσιά. Ανάμεσα στα άλλα αξιοθέατα του Δήμου Τριταίας, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι Ιερές Μονές των Αγίων Πάντων, των Νοτενών, ο ναΐσκος της Παναγιάς και η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.
Ειδικά για τους φυσιολάτρες, ένας μικρός παράδεισος βρίσκεται στο εσωτερικό του Δήμου, στην περιοχή του Αλεποχωρίου. Κτισμένο στις πλαγιές του Ερύμανθου, δίπλα στην κοίτη του ποταμού Τερθέα, προσφέρεται για εκδρομές, για πεζοπορία και για αναρρίχηση. Διασχίζοντας την διαδρομή προς την κορυφή του Ερύμανθου, συναντάτε τους καταρράκτες του ποταμού και την εγκαταλελειμμένη Μονή των Ταξιαρχών (χτισμένη το 1700).
Πολιτιστικά δίκτυα
Κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις και τοπικά πανηγύρια με παραδοσιακή ελληνική μουσική.
Επίσης, στην περιοχή εκδίδεται το περιοδικό «Τρίτων».
ΔΗΜΟΣ ΦΑΡΡΩΝ
Περιγραφή του Δήμου
Ο Δήμος Φαρρών βρίσκεται στα Βόρεια του Νομού Αχαΐας και συνορεύει στα νοτιοδυτικά με τον Δήμο Τριταίας. Έχει έκταση 236.748 στρ. και πληθυσμό 6.262 κατοίκους. Αποτελείται από τα δημοτικά διαμερίσματα Βασιλικού (τ. Μπρακουμάδιον), Ελληνικού (τ. Μπούμπα), Ισώματος (τ. Ίσαρι), Καλάνιστρας, Καλάνου, Καλουσίου, Καταρράκτου (τ. Λόπεσι), Κριθαρακίων, Λακκωμάτων, Μιραλίου, Νέου Κομπηγαδίου, Πλατανόβρυσης (τ. Μέτζαινα), Σταροχωρίου (τ. Λάλουσι), Φαρών (τ. Λαλικώστα), Χαλανδρίτσας και Χρυσοπηγής (τ. Σποδιάνα). Έχει έδρα την Χαλανδρίτσα, η οποία απέχει από την Πάτρα 22 χλμ.
Τοπική Οικονομία
Οι κάτοικοι του Δήμου Φαρρών ασχολούνται κυρίως με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Στον Δήμο λειτουργούν παραδοσιακά καφενεία και ταβέρνες, ενώ οι επισκέπτες μπορούν να προμηθευτούν ντόπια προϊόντα (λάδι, κρασί, τσίπουρο, τυροκομικά προϊόντα, μέλι, ρίγανη, τσάι, κ.ά.) από τα καταστήματα της περιοχής.
Επίσης, στην περιοχή υλοποιούνται αναπτυξιακά έργα στους ακόλουθους τομείς:
1) Αυτοκινητοδρόμιο
Έχει την έδρα του στη θέση «Ρέντες» της Χαλανδρίτσας. Η υλοποίηση του έργου κατασκευής πίστας αγώνων ταχύτητας F1 αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά οράματα για τους φορείς όλης της Αχαΐας. Την προσπάθεια αυτή στηρίζει έμπρακτα ο Δήμος Φαρρών.
2) Φράγμα Πείρου - Παραπείρου
Βρίσκεται στις Τόσκες του Δημοτικού Διαμερίσματος Κριθαρακίων. Η κατασκευή του θα δώσει τέλος στο οξύτατο πρόβλημα της ύδρευσης της Πάτρας, το οποίο χρονολογείται από τις αρχές του περασμένου αιώνα. Εκτιμάται ότι το έργο θα αποτελέσει έναν επιπλέον λόγο για την προσέλκυση επισκεπτών στο Δήμο Φαρρών, με την ανάπτυξη παραλίμνιων δραστηριοτήτων.
3) Εκτροφείο θηραμάτων
Λειτουργεί στο Δημοτικό Διαμέρισμα Καλουσίου. Εκεί, το Δασαρχείο Πάτρας εκτρέφει πέρδικες, φασιανούς, ελάφια κ.τ.λ. Προσφέρει στα ζώα συνθήκες ανάπτυξης και αναπαραγωγής παρόμοιες με αυτές που βρίσκουν στο φυσικό τους περιβάλλον.
4) Αιολικό Πάρκο
Ανεμογεννήτριες λειτουργούν στο Δημοτικό Διαμέρισμα Καλάνιστρας και παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Τα δεδομένα της περιοχής πιστοποιούν ότι ενδείκνυται για την περαιτέρω αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας.
5) Έκθεση Χαλανδρίτσας Αγροτικών Μηχανημάτων και Προϊόντων Αγροτουρισμού - Οικοτουρισμού
Υπό την αιγίδα του εν λόγω Δήμου λαμβάνει χώρα στο έδαφός του κάθε χρόνο ένα μεγάλο εμπορικό και αναπτυξιακό γεγονός. Εδώ και μια δεκαετία πραγματοποιείται κάθε Σεπτέμβρη η Έκθεση Χαλανδρίτσας Αγροτικών Μηχανημάτων και Προϊόντων Αγροτουρισμού – Οικοτουρισμού που προσελκύει το ενδιαφέρον του επιχειρηματικού κόσμου της Πάτρας και της ευρύτερης περιφέρειας αλλά και των επισκεπτών.
Κάθε χρόνο η Έκθεση αποτελεί σημείο αναφοράς, διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ των κοινωνικοοικονομικών εταίρων και του ιδιωτικού τομέα. Με τη θεματολογία της φέρνει στο προσκήνιο ποικίλους προβληματισμούς και συμβάλλει στην κοινωνική ευαισθητοποίηση για θέματα μείζονος σημασίας, όπως η περιβαλλοντική συνείδηση, η αειφορία, η πράσινη και πολιτιστική επιχειρηματικότητας, η περιφερειακή ανάπτυξη.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Στην περιοχή, και συγκεκριμένα στους παραθεριστικούς οικισμούς Μίχα και Τσαπουρνιά, λειτουργούν τρία συγκροτήματα ενοικιαζομένων δωματίων και διαμερισμάτων, συνολικής δυναμικότητας 64 κλινών. Ακόμη, στη θέση Λάπατα (Δ.Δ. Λακκωμάτων) ολοκληρώνεται πρότυπο δασικό χωριό, το οποίο προστίθεται στην ήδη σημαντική τουριστική υποδομή των ορεινών περιοχών του Δήμου Φαρρών.
Στα γραφικά καφενεία και στις ταβέρνες των χωριών σερβίρονται πιάτα της τοπικής κουζίνας. Στα μοναδικά εδέσματα συμπεριλαμβάνονται το ζυμωτό ψωμί, φτιαγμένο από ντόπιο σιτάρι και ψημένο σε ξυλόφουρνους, ο κόκορας μακαρονάδα, το αρνάκι, το κατσικάκι στη γάστρα, το μοσχάρι ή η γίδα βραστή.
Στην περιοχή υπάρχουν εξαιρετικά δημοφιλή μονοπάτια, που περιμένουν τους λάτρεις της πεζοπορίας να τα διασχίσουν. Αναλυτικότερα, υπάρχουν οι ακόλουθες διαδρομές:
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 1: Πάτρα - Οβρυά - Κουρλαμπά - Σταυροδρόμι – Καρπέτα,
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 2: Πάτρα - Χαλανδρίτσα – Καλάβρυτα,
ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΠΡΟΣ: Λεόντιο – Ρακίτα,
ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΠΡΟΣ: Αυτοκινητοδρόμιο - Κούμανι - Καλούσι
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Ο Δήμος Φαρρών είναι ένας από τους πιο ιστορικούς δήμους της Αχαΐας. Σύμφωνα με την παράδοση, δημιουργήθηκε από τον Φάρητα, γιο του θεού Ερμή και της Φιλομάδειας. Σύμφωνα με τη μυθολογία ο βασιλιάς της Αρκαδίας Λυκάονας είχε έναν απόγονο που ονομαζόταν Ερύμανθος και απ' αυτόν πήρε το όνομά του το βουνό που δεσπόζει στα όρια του δήμου. Στον Ερύμανθο ζούσε και ο τρομερός κάπρος που τον εξολόθρευσε ο ημίθεος Ηρακλής, γιος του Δία και της Αλκμήνης.
Το ανάγλυφο του Δήμου Φαρρών διαμορφώνεται από τις εύφορες πεδινές εκτάσεις, με τις καλλιέργειες των οπωροκηπευτικών και των δημητριακών, τους ελαιώνες και τους αμπελώνες, και από τους φημισμένους ορεινούς όγκους του Ερύμανθου. Ο Ερύμανθος διακρίνεται για το άγριο φυσικό του περιβάλλον, τα δάση κωνοφόρων, την πυκνή βλάστηση, την πλούσια πανίδα, την εξαιρετική θέα, τις πηγές, τα ρυάκια και τους κοκκινοπράσινους σχιστόλιθους. Επίσης, από τον Ερύμανθο πηγάζει ο ποταμός Πείρος, που είναι ο κύριος ποταμός του Δήμου Φαρρών.
Στην περιοχή βρίσκονται ενδιαφέροντα αξιοθέατα. Συγκεκριμένα:
1) Μουσείο Λαϊκής Τέχνης & Τοπικής Ιστορίας
Το μουσείο στεγάζεται σε έναν αναπαλαιωμένο νερόμυλο - νεροτριβή, στον παραδοσιακό οικισμό Χαλανδρίτσας. Ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί για το πώς λειτουργούσε ο νερόμυλος στο παρελθόν.
2) Οικισμός Μυκηναϊκής Εποχής
Ο οικισμός ανακαλύφθηκε στη θέση Σταυρός της Χαλανδρίτσας. Ο οικισμός, και το γειτονικό νεκροταφείο της Μυκηναϊκής εποχής με τους θολωτούς τάφους, έχουν κηρυχτεί αρχαιολογικοί χώροι από το Υπουργείο Πολιτισμού.
3) Iερά Μονή Χρυσοποδαρίτισσας
Βρίσκεται απέναντι από τα χωριά Καλάνιστρα και Κάλανο, περιτριγυρισμένη από αιωνόβια δέντρα και κήπους. Αποτελεί σημείο αναφοράς για την περιοχή. Η Μονή, η οποία είναι πολιούχος του Δήμου Φαρρών, λεγόταν και μονή Νεζερών γιατί βρίσκεται κοντά στο παλιό χωριό Νεζερά. Έχει κηρυχτεί μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
4) Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου Χαλανδρίτσας
Βρίσκεται κοντά στο Φράγκικο Πύργο ή Πύργο του Tremouille. Χτίστηκε το 15ο αιώνα. Σώζεται σε άριστη κατάσταση αλλά με νεότερες προσθήκες. Στο Ιερό βρίσκεται η ξύλινη εικόνα του Αγίου Αθανασίου, η οποία από το 1772 είναι σημαδεμένη από βόλια. Ο Ναός έχει χαρακτηριστεί μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Επίσης, αξίζει να δείτε:
- στο χωριό Βασιλικό το Ενετικό Φρούριο, τα διάσπαρτα αρχαιολογικά ευρήματα, τις παραδοσιακές βρύσες και τα πηγάδια, τα γραφικά παραδοσιακά σπίτια,
- στο χωριό Ελληνικό τον Αρχαίο Οικισμό, τον παραθεριστικό οικισμό Κούμανι που βρίσκεται στις παρυφές ενός όμορφου ελατοδάσους κι απ' όπου θα απολαύσετε τη θέα προς τον Πατραϊκό Κόλπο, τα παραδοσιακά σπίτια και τις νεροτριβές,
- Στο χωριό Ίσωμα την πλατεία του χωριού με τον πανύψηλο πλάτανο, τα παραδοσιακά σπίτια και πηγάδια, το Ναό του χωριού, τις όχθες του ποταμού Πείρου, το Ρωμαϊκό Νεκροταφείο στη θέση Κάμπος,
- στα Καλάνιστρα τους παραδοσιακούς νερόμυλους και τις νεροτριβές, τα Λείψανα Οικισμού Μυκηναϊκής Εποχής στη θέση Πυργάκι, τα παραδοσιακά σπίτια και τις βρύσες,
- στον Καταρράκτη τον τάφο της Πρωτογεωμετρικής Εποχής στη θέση Αριδράκου, λείψανα Οικισμού της Μυκηναϊκής Εποχής στη θέση Δρακότρυπα, λείψανα Οικισμού της Μεσοελλαδικής και Μυκηναϊκής Εποχής στη θέση Ροδιά. Σε απροσπέλαστο σημείο μέσα στον καταρράκτη υπάρχουν δύο θολωτοί τάφοι και δύο σπήλαια με αρχαία και χριστιανική λατρεία.
Ο Δήμος Φαρρών βρίσκεται στα Βόρεια του Νομού Αχαΐας και συνορεύει στα νοτιοδυτικά με τον Δήμο Τριταίας. Έχει έκταση 236.748 στρ. και πληθυσμό 6.262 κατοίκους. Αποτελείται από τα δημοτικά διαμερίσματα Βασιλικού (τ. Μπρακουμάδιον), Ελληνικού (τ. Μπούμπα), Ισώματος (τ. Ίσαρι), Καλάνιστρας, Καλάνου, Καλουσίου, Καταρράκτου (τ. Λόπεσι), Κριθαρακίων, Λακκωμάτων, Μιραλίου, Νέου Κομπηγαδίου, Πλατανόβρυσης (τ. Μέτζαινα), Σταροχωρίου (τ. Λάλουσι), Φαρών (τ. Λαλικώστα), Χαλανδρίτσας και Χρυσοπηγής (τ. Σποδιάνα). Έχει έδρα την Χαλανδρίτσα, η οποία απέχει από την Πάτρα 22 χλμ.
Τοπική Οικονομία
Οι κάτοικοι του Δήμου Φαρρών ασχολούνται κυρίως με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Στον Δήμο λειτουργούν παραδοσιακά καφενεία και ταβέρνες, ενώ οι επισκέπτες μπορούν να προμηθευτούν ντόπια προϊόντα (λάδι, κρασί, τσίπουρο, τυροκομικά προϊόντα, μέλι, ρίγανη, τσάι, κ.ά.) από τα καταστήματα της περιοχής.
Επίσης, στην περιοχή υλοποιούνται αναπτυξιακά έργα στους ακόλουθους τομείς:
1) Αυτοκινητοδρόμιο
Έχει την έδρα του στη θέση «Ρέντες» της Χαλανδρίτσας. Η υλοποίηση του έργου κατασκευής πίστας αγώνων ταχύτητας F1 αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά οράματα για τους φορείς όλης της Αχαΐας. Την προσπάθεια αυτή στηρίζει έμπρακτα ο Δήμος Φαρρών.
2) Φράγμα Πείρου - Παραπείρου
Βρίσκεται στις Τόσκες του Δημοτικού Διαμερίσματος Κριθαρακίων. Η κατασκευή του θα δώσει τέλος στο οξύτατο πρόβλημα της ύδρευσης της Πάτρας, το οποίο χρονολογείται από τις αρχές του περασμένου αιώνα. Εκτιμάται ότι το έργο θα αποτελέσει έναν επιπλέον λόγο για την προσέλκυση επισκεπτών στο Δήμο Φαρρών, με την ανάπτυξη παραλίμνιων δραστηριοτήτων.
3) Εκτροφείο θηραμάτων
Λειτουργεί στο Δημοτικό Διαμέρισμα Καλουσίου. Εκεί, το Δασαρχείο Πάτρας εκτρέφει πέρδικες, φασιανούς, ελάφια κ.τ.λ. Προσφέρει στα ζώα συνθήκες ανάπτυξης και αναπαραγωγής παρόμοιες με αυτές που βρίσκουν στο φυσικό τους περιβάλλον.
4) Αιολικό Πάρκο
Ανεμογεννήτριες λειτουργούν στο Δημοτικό Διαμέρισμα Καλάνιστρας και παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Τα δεδομένα της περιοχής πιστοποιούν ότι ενδείκνυται για την περαιτέρω αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας.
5) Έκθεση Χαλανδρίτσας Αγροτικών Μηχανημάτων και Προϊόντων Αγροτουρισμού - Οικοτουρισμού
Υπό την αιγίδα του εν λόγω Δήμου λαμβάνει χώρα στο έδαφός του κάθε χρόνο ένα μεγάλο εμπορικό και αναπτυξιακό γεγονός. Εδώ και μια δεκαετία πραγματοποιείται κάθε Σεπτέμβρη η Έκθεση Χαλανδρίτσας Αγροτικών Μηχανημάτων και Προϊόντων Αγροτουρισμού – Οικοτουρισμού που προσελκύει το ενδιαφέρον του επιχειρηματικού κόσμου της Πάτρας και της ευρύτερης περιφέρειας αλλά και των επισκεπτών.
Κάθε χρόνο η Έκθεση αποτελεί σημείο αναφοράς, διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ των κοινωνικοοικονομικών εταίρων και του ιδιωτικού τομέα. Με τη θεματολογία της φέρνει στο προσκήνιο ποικίλους προβληματισμούς και συμβάλλει στην κοινωνική ευαισθητοποίηση για θέματα μείζονος σημασίας, όπως η περιβαλλοντική συνείδηση, η αειφορία, η πράσινη και πολιτιστική επιχειρηματικότητας, η περιφερειακή ανάπτυξη.
Τουριστικές υποδομές & δραστηριότητες (έργα)
Στην περιοχή, και συγκεκριμένα στους παραθεριστικούς οικισμούς Μίχα και Τσαπουρνιά, λειτουργούν τρία συγκροτήματα ενοικιαζομένων δωματίων και διαμερισμάτων, συνολικής δυναμικότητας 64 κλινών. Ακόμη, στη θέση Λάπατα (Δ.Δ. Λακκωμάτων) ολοκληρώνεται πρότυπο δασικό χωριό, το οποίο προστίθεται στην ήδη σημαντική τουριστική υποδομή των ορεινών περιοχών του Δήμου Φαρρών.
Στα γραφικά καφενεία και στις ταβέρνες των χωριών σερβίρονται πιάτα της τοπικής κουζίνας. Στα μοναδικά εδέσματα συμπεριλαμβάνονται το ζυμωτό ψωμί, φτιαγμένο από ντόπιο σιτάρι και ψημένο σε ξυλόφουρνους, ο κόκορας μακαρονάδα, το αρνάκι, το κατσικάκι στη γάστρα, το μοσχάρι ή η γίδα βραστή.
Στην περιοχή υπάρχουν εξαιρετικά δημοφιλή μονοπάτια, που περιμένουν τους λάτρεις της πεζοπορίας να τα διασχίσουν. Αναλυτικότερα, υπάρχουν οι ακόλουθες διαδρομές:
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 1: Πάτρα - Οβρυά - Κουρλαμπά - Σταυροδρόμι – Καρπέτα,
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 2: Πάτρα - Χαλανδρίτσα – Καλάβρυτα,
ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΠΡΟΣ: Λεόντιο – Ρακίτα,
ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΠΡΟΣ: Αυτοκινητοδρόμιο - Κούμανι - Καλούσι
Φυσικά και Πολιτιστικά διαθέσιμα (συγκριτικά πλεονεκτήματα)
Ο Δήμος Φαρρών είναι ένας από τους πιο ιστορικούς δήμους της Αχαΐας. Σύμφωνα με την παράδοση, δημιουργήθηκε από τον Φάρητα, γιο του θεού Ερμή και της Φιλομάδειας. Σύμφωνα με τη μυθολογία ο βασιλιάς της Αρκαδίας Λυκάονας είχε έναν απόγονο που ονομαζόταν Ερύμανθος και απ' αυτόν πήρε το όνομά του το βουνό που δεσπόζει στα όρια του δήμου. Στον Ερύμανθο ζούσε και ο τρομερός κάπρος που τον εξολόθρευσε ο ημίθεος Ηρακλής, γιος του Δία και της Αλκμήνης.
Το ανάγλυφο του Δήμου Φαρρών διαμορφώνεται από τις εύφορες πεδινές εκτάσεις, με τις καλλιέργειες των οπωροκηπευτικών και των δημητριακών, τους ελαιώνες και τους αμπελώνες, και από τους φημισμένους ορεινούς όγκους του Ερύμανθου. Ο Ερύμανθος διακρίνεται για το άγριο φυσικό του περιβάλλον, τα δάση κωνοφόρων, την πυκνή βλάστηση, την πλούσια πανίδα, την εξαιρετική θέα, τις πηγές, τα ρυάκια και τους κοκκινοπράσινους σχιστόλιθους. Επίσης, από τον Ερύμανθο πηγάζει ο ποταμός Πείρος, που είναι ο κύριος ποταμός του Δήμου Φαρρών.
Στην περιοχή βρίσκονται ενδιαφέροντα αξιοθέατα. Συγκεκριμένα:
1) Μουσείο Λαϊκής Τέχνης & Τοπικής Ιστορίας
Το μουσείο στεγάζεται σε έναν αναπαλαιωμένο νερόμυλο - νεροτριβή, στον παραδοσιακό οικισμό Χαλανδρίτσας. Ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί για το πώς λειτουργούσε ο νερόμυλος στο παρελθόν.
2) Οικισμός Μυκηναϊκής Εποχής
Ο οικισμός ανακαλύφθηκε στη θέση Σταυρός της Χαλανδρίτσας. Ο οικισμός, και το γειτονικό νεκροταφείο της Μυκηναϊκής εποχής με τους θολωτούς τάφους, έχουν κηρυχτεί αρχαιολογικοί χώροι από το Υπουργείο Πολιτισμού.
3) Iερά Μονή Χρυσοποδαρίτισσας
Βρίσκεται απέναντι από τα χωριά Καλάνιστρα και Κάλανο, περιτριγυρισμένη από αιωνόβια δέντρα και κήπους. Αποτελεί σημείο αναφοράς για την περιοχή. Η Μονή, η οποία είναι πολιούχος του Δήμου Φαρρών, λεγόταν και μονή Νεζερών γιατί βρίσκεται κοντά στο παλιό χωριό Νεζερά. Έχει κηρυχτεί μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
4) Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου Χαλανδρίτσας
Βρίσκεται κοντά στο Φράγκικο Πύργο ή Πύργο του Tremouille. Χτίστηκε το 15ο αιώνα. Σώζεται σε άριστη κατάσταση αλλά με νεότερες προσθήκες. Στο Ιερό βρίσκεται η ξύλινη εικόνα του Αγίου Αθανασίου, η οποία από το 1772 είναι σημαδεμένη από βόλια. Ο Ναός έχει χαρακτηριστεί μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Επίσης, αξίζει να δείτε:
- στο χωριό Βασιλικό το Ενετικό Φρούριο, τα διάσπαρτα αρχαιολογικά ευρήματα, τις παραδοσιακές βρύσες και τα πηγάδια, τα γραφικά παραδοσιακά σπίτια,
- στο χωριό Ελληνικό τον Αρχαίο Οικισμό, τον παραθεριστικό οικισμό Κούμανι που βρίσκεται στις παρυφές ενός όμορφου ελατοδάσους κι απ' όπου θα απολαύσετε τη θέα προς τον Πατραϊκό Κόλπο, τα παραδοσιακά σπίτια και τις νεροτριβές,
- Στο χωριό Ίσωμα την πλατεία του χωριού με τον πανύψηλο πλάτανο, τα παραδοσιακά σπίτια και πηγάδια, το Ναό του χωριού, τις όχθες του ποταμού Πείρου, το Ρωμαϊκό Νεκροταφείο στη θέση Κάμπος,
- στα Καλάνιστρα τους παραδοσιακούς νερόμυλους και τις νεροτριβές, τα Λείψανα Οικισμού Μυκηναϊκής Εποχής στη θέση Πυργάκι, τα παραδοσιακά σπίτια και τις βρύσες,
- στον Καταρράκτη τον τάφο της Πρωτογεωμετρικής Εποχής στη θέση Αριδράκου, λείψανα Οικισμού της Μυκηναϊκής Εποχής στη θέση Δρακότρυπα, λείψανα Οικισμού της Μεσοελλαδικής και Μυκηναϊκής Εποχής στη θέση Ροδιά. Σε απροσπέλαστο σημείο μέσα στον καταρράκτη υπάρχουν δύο θολωτοί τάφοι και δύο σπήλαια με αρχαία και χριστιανική λατρεία.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
